عنوان مقاله :
نشانهشناسي تصويري شاهزادۀ ايراني در نگارههاي هندي «دارابنامه» (نسخه كتابخانۀ بريتانيا)
پديد آورندگان :
جعفري دهكردي ، ناهيد دانشگاه هنر اصفهان - دانشكده پژوهشهاي عالي هنر و كارآفريني , نادري گرزالديني ، مرجانه دانشگاه فني و حرفهاي - گروه هنر
كليدواژه :
دارابنامه , نگارگري هندي , نشانهشناسي تصويري , شاهزاده ايراني
چكيده فارسي :
بيان مسئله: «دارابنامه» افسانهاي عاميانه از قهرماني داراب و پسرش فيروزشاه است كه در خلال آن، عشق شاهزادهاي ايراني به شاهدخت يمن روايت ميشود. اين داستان در ميان گرايشهاي ايرانگرايانۀ گوركانيان هند مورد توجه بوده و در پروژههاي نگارگري دربار «اكبرشاه» در دستور كار قرار گرفته و اجرا شده است. به همين منظور در اين پژوهش مقرر است به سوال؛ چيستي شكل، نشانههاي تصويري و تركيببنديها، در نگارههاي نسخۀ دارابنامۀ طرسوسي كتابخانۀ بريتانيا پاسخ داده شود.هدف: شناسايي عناصر تصويري و تركيببندي داستانهاي عاميانۀ ايران در نسخۀ مصور «دارابنامه» طرسوسي محفوظ در كتابخانۀ بريتانيا هدف اين پژوهش است.روش پژوهش: اين پژوهش ماهيتاْ بنيادي است و به شيوه توصيفي-تحليلي و بر پايه مطالعات اسنادي و چارچوب نشانهشناسي تصويري شكل گرفته است. روش نمونهگيري هدفمند بوده و تعداد ۷مجلسِ منتخب از ۱۵۷ نگارۀ دارابنامۀ طرسوسي است كه با رويكرد كيفي بررسي ميشوند.يافتهها: عناصر تصويري نسخه دارابنامه كتابخانه بريتانيا سرشار از نشانههاي فرهنگي هستند و در مؤلفههايي همچون «نماد»، «رنگ» (حاكميت رنگهاي گرم؛ كاربست رنگ نارنجي در بازنمايي قهرمان داستان؛ بهرهگيري از جنبههاي بياني و نمادين رنگها)، «تركيببندي» (ساماندهي عناصر تصويري در راستاي رويداد داستاني و تأكيد بر شخصيت محوري از طريق موقعيت قرارگيري در صفحه و نيز استفاده از تركيببنديهاي دايرهاي، مثلثي و خطي براي ايجاد فضاي پويا، مهيج و آرام) و «زاويۀ ديد» (روبهرو، همسطح و بالا)، پديدار شدهاند.