بررسي شخصيّت مرگان در رمان جاي خالي سلوچ براساس الگوي هروشفسكي

يكي از الگوهاي كارآمد در زمينۀ تحليل شخصيّت هاي داستاني، الگويي است كه بنجامين هروشفسكي ارائه مي دهد. هروشفسكي، يكي از نظريّه پردازاني بود كه بر شبكۀ روابط انساني تأكيد داشت و معتقد بود الگوهاي متن، شبكۀ پيچيدهاي از سلسله‌مراتب را ايجاد مي كنند. او از برساختي كه شخصيّت نام دارد، ساختاري را ارائه مي دهد كه سلسله‌مراتبي شبيه درخت دارد كه در آن با پيوند دو يا چند جزء در بطن يك مقولۀ وحدت بخش، مي توان به مشخّصه هاي معنايي شخصيّت ها دست يافت. اين جستار به روش تحليلي- توصيفي نگاشته شده است و بر آن است تا شخصيّت «مِرگان» را در رمانِ جاي خالي سلوچ اثر محمود دولت آبادي براساس الگوي هروشفسكي بررسي كرده، به اين پرسش‌ها پاسخ دهد كه شخصيّت مِرگان در رمان جاي خالي سلوچ چه ويژگي هايي دارد؟ و اين ويژگي ها برمبناي چه اصلي از الگوي شخصيّتي هروشفسكي و در كدام قرينه هاي متني بازنمايي شده اند؟ با توجّه به بررسي هايي كه در تحليل شخصيّت مرگان براساس الگوي هروشفسكي به عمل آمد، روشن شد مؤلّفه هايي همچون تضاد، تكرار، تشابه، قياس، معادل سازي و استلزام منطقي اصولي هستند كه در تعميم بخشي رفتارِ شخصيّت مرگان و كشف ويژگي هاي شخصيّتي او تأثيرگذارند. در ميان اين اصول؛ اصل تشابه و اصل استلزام منطقي، بيش از همه، تعيين كنندۀ خصلت هاي شخصيّتي مرگان و ويژگي سماجت، سرسختي، سرخوردگي و استيصال، بارزترين مشخّصه رفتاري اوست.