تأثير تاريخ كاشت و شوري بر پايداري زيستي ساليكورنيا (persica Salicornia) در برابر تنش ريزگرد

سابقه و هدف: بيشتر مناطق شور كه گياهان شرايط مناسب جهت رشد را ندارند، در معرض پديده فرسايش خاك و بيابان‏زايي هستند. كاشت گونه‏هاي گياهي مقاوم به خشكي و شوري در اين مناطق مي‏تواند از اين پديده جلوگيري كرد. بنابراين، هدف اصلي اين پژوهش بررسي تأثير تاريخ كاشت و شوري بر پايداري زيستي ساليكورنيا ﻧﯿﺎ (Salicornia persica) در برابر تنش ريزگرد بود. مواد و روش ها: اين آزمايش به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در دو مكان و سه تكرار در سال زراعي 1398-1399 در شهرستان پاكدشت انجام شد. فاكتورهاي مورد آزمايش شامل، سه تاريخ كاشت يك فروردين، 15 فروردين،31 فروردين به عنوان كرت‏هاي اصلي، عامل ريزگرد در سه سطح (شاهد (بدون اعمال ريزگرد)، پخش ريزگرد روي گياه به مدت 5 و 10 روز)، به عنوان كرت‏هاي فرعي در دو منطقه مجزا: منطقه شور (منطقه يك با شوري 7/58 دسي زيمنس بر متر) و منطقه غيرشور (منطقه دو با شوري 2/8 دسي زيمنس بر متر) در نظر گرفته شدند. توده مورد استفاده در اين آزمايش، توده يزد بود. يافته‏ها: نتايج نشان داد تيمار ريزگرد و تاريخ كاشت بر تمامي صفات اثر معني‌داري داشت. به طوري كه بيش ترين پايداري غشا در منطقه شور و غيرشور در تاريخ كاشت اول در تيمار شاهد به ترتيب با ميانگين 79 و 78 درصد به دست آمد. بيش ترين كلروفيل a در منطقه شور و غيرشور در تاريخ كاشت دوم در تيمار شاهد (بدون اعمال ريزگرد) به ترتيب با ميانگين 76/2 و 77/6 ميلي‏گرم بر وزن تر برگ به دست آمد. بيش ترين ميزان كلروفيل b در منطقه شور و غيرشور در تاريخ كاشت دوم در تيمار شاهد (بدون اعمال ريزگرد) به ترتيب با ميانگين 58 و 59 ميلي‏گرم در گرم وزن تر به ‌دست آمد. مقايسه ميانگين داده‌ها در منطقه شور نشان داد كه بيش ترين درصد رطوبت نسبي برگ در تاريخ كاشت اول در شرايط بدون اعمال تنش (با ميانگين 81 درصد) و در منطقه غيرشور (با شوري 2/8 دسي زيمنس بر متر) در تاريخ كاشت دوم در تيمار شاهد (بدون اعمال ريزگرد) با ميانگين 80 درصد به دست آمد. بيش ترين و كم ترين ارتفاع گياه ساليكورنيا نيز به ترتيب در تاريخ كاشت دوم در تيمار شاهد (بدون اعمال ريزگرد) در منطقه شور با ميانگين 60 سانتي‌متر و در منطقه دو در تاريخ كاشت سوم در تيمار ده روز اعمال ريزگرد با ميانگين 18 سانتي‌متر حاصل شد. بيش ترين عملكرد تر و خشك علوفه نيز در منطقه شور و غيرشور در تاريخ كاشت دوم در تيمار شاهد (بدون اعمال ريزگرد) به ترتيب با ميانگين 218 ، 9/8 و 107، 77 گرم در بوته مشاهده شد. نتيجه گيري: با توجه به نتايج به دست آمده مشخص شد كه ساليكورنيا در منطقه شور عملكرد بهتري داشت. از طرفي، بررسي صفات نشان داد كه تاريخ كاشت تاثير مهمي بر پايداري و مقاومت زيستي گياه در برابر تنش ريزگرد در ساليكورنيا داشت. چرا كه در تاريخ كاشت دوم درصد كاهش در كليه صفات كم تر از تاريخ كاشت اول و سوم بود. در بين عوامل به زراعي، زمان كاشت يكي از مهم ترين عوامل تعيين كننده عملكرد گياهان است. تاريخ كاشت براي هر گونه در يك منطقه خاص بايد با توجه به دماي محيط و خاك در هنگام كاشت و همچنين بر مبناي عدم تداخل گلدهي گياه به درجه حرارت بالا در نظر گرفته شود.