تبيين خردگرايي در شاخصه هاي طراحي سنتي ايرانى از منظر زيبايي شناسي سينوي (مورد مطالعاتي: نقوش گياهي)

طراحي ‌سنتي با ارزش‌هاي بصري، نمادگرايانه و رمزپردازانه تركيبي از مجموعه‌اي از نقشمايه‌ها است، كه با تركيبي متناسب با كاربرد و قواعد و اصول حاكم بر چگونگي ترسيم آن‌ها، بر مبناي تناسبات هندسي به تصوير درمي‌آيند. اصول و ويژگي‌هاي خاص طراحي‌سنتي نظريه‌ صرفاَ خيالي بودن نقوش را به بوته ترديد و آزمون كشانيده؛ تا علاوه بر نقش موثر مولفۀ خيال، عامل ديگري چون «خرد» در لايه‌هاي پنهان‌تري از اصول و مبانى جستجو شود؛ با هدف اين‌كه به مدد جايگاه خرد، طراحي سنتي از تكرار رها گشته و منجر به گفتماني متفاوت و نوآورانه در اين عرصه گردد. لذا در اين پژوهش به منظور تحقق اين هدف و ارائه نظريه‌اي نو، با طرح اين پرسش كه «مولفۀ خردگرايي در روند طراحي سنتي ايراني بر مبناي ديدگاه زيبايي‌شناسي ابن‌سينا چگونه تبيين مي‌گردد؟» به بررسي اصول موجود در طراحي‌سنتي، با تمركز بر نقوش گياهي به عنوان بنيادي‌ترين نقوش و تطابق با اصول زيبايي‌شناسي ابن‌سينا پرداخته شده و نتايج حاصل حاكي از آن است‌كه: اصول و قواعد مستتر در طراحي‌سنتي مطابق با اصول زيبايي‌شناسي بوعلي، تابع حُسن نظم، حسُن تاليف، حسُن اعتدال مي‌باشد. پس مي‌توان گفت گه اين قواعد برآمده از خيال معطوف به عقل يا به بيان ابن سينا، «شهود عقلاني» است و حاكي از راهبري خرد در روند طراحي‌ سنتي است.