مطالعه تطبيقي نقش تفكر انتقادي در فرايند تعليم و تربيت از منظر علامه طباطبايي و يورگن هابرماس

در اين پژوهش كوشش شده است كه با واكاوي شاخص‌هاي تفكر انتقادي و تأثيرات آن بر عناصر آموزشي شامل اهداف، روش تدريس، برنامه درسي و نقش معلم، دلالت‌هاي تربيتي كاربردي با مقايسه آراء فلسفي و تربيتي علامه طباطبايي با هابرماس، ارائه شود. متناسب با سؤالات پژوهش، روش تحليل توصيفي، تطبيقي و تحليل محتواي كيفي به كار گرفته شده است. جهت تحليل داده‌ها از چارچوب مفهومي برگرفته از تعاريف صاحبنظران استفاده شده است. ابزار جمع‌آوري اطلاعات، فيش‌برداري از نمونه‌هايي از مقالات و آثار مكتوب دو فيلسوف بوده كه به صورت هدفمند، گزينش گرديده‌اند. از تكنيك‌هاي زاويه‌بندي پژوهشگر، بازبيني مجدد، مطابقت يافته‌ها با نتايج تحقيقات مشابه و زاويه‌بندي نظري، جهت تأييد اصالت و اطمينان‌پذيري يافته‌ها استفاده شده است. يافته‌ها بيان‌گر آن است كه مؤلفه‌هاي تفكر انتقادي در زمينه‌هاي پرسشگري، مباحثه و گفتگو، عقلانيت، استدلال منطقي، آزادانديشي، تربيت اخلاقي و حقيقت‌جويي از نظر هر دو فيلسوف مشترك مي‌باشد. دلالت‌هاي تربيتي منتج از ديدگاه اين دو فيلسوف نيز شامل: تربيت اخلاقي مبتني بر عقل و فطرت، رهايي از جهل و سلطه و رسيدن به قرب‌الي‌الله، حقيقت‌گويي، آزادانديشي، روش مشاركتي مبتني بر گفتگوي سازنده و كنش ارتباطي در راستاي علم و عمل معلم مي‌باشد كه هر يك منطبق بر عناصر آموزشي ارائه شده است.