يأس و اميد در شعر أمل دنقل و سياوش كسرايي (تحليل نشانه‌شناسي مؤلفه‌هاي مكان-زمان و اسطوره‌ها)

در سال‌هاي اخير دانش نشانه‌شناسي بابي تازه در تحليل، فهم و نقد متون ادبي و كشف زواياي پنهان آن به وجود آورده‌‌است. أمل دنقل شاعر معاصر مصري و سياوش كسرايي از جمله شاعران دغدغه‌مندي هستند كه در زمانه‌‌اي متلاطم زيسته‌اند. نابساماني‌هاي سياسي و اجتماعي در محتوا و ساختار شعر اين دو به شدت تأثير گذاشته ‌است. اين مقاله با روش توصيفي-تحليلي، مضمون «يأس و اميد» در مؤلفه‌هاي نشانه‌شناسي مكان-زمان و اسطوره‌ها، در سروده‌هاي اين دو شاعر را بررسي و با هم مقايسه نموده‌است و درصدد پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه اين درون‌مايه چگونه در شعر دو شاعر متجلي شده‌است. نتايج به دست آمده از اين پژوهش، گوياي آن است كه شعر دو شاعر با وجود شباهت‌هاي فراوان در درون‌مايه-هايي چون اعتراض به وضع موجود و دعوت به مبارزه، بسيار با هم متفاوت است. در شعركسرايي همواره جلوه‌هايي از روشنايي و بالندگي ديده‌مي‌شود. كاربست نشانه‌هاي مكان، زمان و اسطوره‌ها در شعر او، به منزله‌ دميدن روح اميد در هموطنان است. شعر حماسي «آرش كمانگير» نمونه‌اي آشكار از اين نگاه سرشار از اميدواري است؛ اما شعر امل دنقل كه سرشار از هنر شعري و هنجارگريزي‌هاي زباني است، به شكلي عميق متأثر از شكست‌هاي پي‌در‌پي جهان عرب و در گرداب يأسي سهمگين غوطه‌ور است؛ به گونه‌اي كه كاربرد مكان، زمان و اسطوره‌‌ها در شعر وي، به شدت تيره است. شعر وي سويه‌ تاريك حوادث را برجسته نموده است. سروده‌ «البكاء بين يدي رزقاء اليمامه»، تصويري جامع از همه‌ شعر اوست.