كليدواژه :
نقصان عقول , زنان , شهادت زن , مشورت با زن , مفهوم عقل
چكيده فارسي :
روايات «نقصان عقول زنان» از جمله روايات چالش‌برانگيزي است كه خاستگاه شبهاتي پيرامون شأن و جايگاه زن شده است و به‌همين جهت، در نوشته‌هايي مورد بحث قرار گرفته است. از‌سوي ديگر، روايات مذكور، مسئلۀ «معادل بودن شهادت دو زن با شهادت يك مرد» را با موضوع «نقصان عقول زنان» پيوند داده است، در حالي‌كه در آيۀ مرتبط در قرآن چنين چيزي وجود ندارد و طبعاً اين پرسش رخ مي‌نمايد كه چه ارتباطي بين اين‌دو مقوله برقرار است؟ از‌سوي سوم، روايات باب عقل در متون حديثي نيز از جهاتي متعارض‌نما به‌نظر مي‌رسد؛ از جمله مسئلۀ امكان يا عدم امكان افزايش و كاهش عقل فرد.
اين تحقيق كه به‌شيوۀ كتابخانه‌اي و روش توصيفي تحليلي سامان يافته است، بر اين فرضيه استوار است كه تحليل صحيح روايات «نقصان عقول زنان»، پيوند آن با مسئلۀ شهادت زن و نيز مشورت با زن، و رفع پاره‌اي تعارض‌هاي ظاهري، مبتني بر تحليل و تبيين صحيح «كاربردهاي واژۀ عقل» در روايات است كه در اين تحقيق به‌گونه مستدل ارائه شده است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد عقل در روايات سه كاربرد مهم دارد و كاربرد سوم يعني «عقل اكتسابي و تجربه» مقصود از روايات نقصان عقول مي‌باشد و اين‌معنا، ارتباطي با ارزش و جايگاه زن و ارزش‌گذاري در اين‌زمينه ندارد.
چكيده لاتين :
The narrations of "deficient of women's intellect" are among the challenging narrations that have become the origin of doubts about the dignity and status of women, and therefore, have been discussed in writings. On the other hand, the aforementioned narrations have joined the issue of "the equivalence of the testimony of two women with the testimony of one m@n" with the issue of "deficient of women's intellect", whereas there is no such thing in the related verse in the Qur'an, and naturally this question arises, what is the relationship between these two categories? Thirdly, the narrations about intellect in ḥadīth texts also seem contradictory in some ways, including the possibility or impossibility of increasing or decreasing of one's intellect. This research, which is organized by library method and descriptive-analytical method is based on the hypothesis that the correct analysis of the narrations of deficient of women's intellect, its connection with the issue of women's testimony and consultation with women, and the elimination of some apparent conflicts is based on the analysis and correct explanation of the "usages of the word intellect" in narrations presented in this research in a well-reasoned manner. The findings of the research show that intellect has three important uses in narrations, and acquired intellect and experience, the third use, is the purpose of narrations of deficient of intellect and this meaning has nothing to do with the value and status of women and valuation in this field.
