تأثير درباريان و روحانيون در ارجاع زنان به پزشكان خارجي در دورۀ ناصري؛ مطالعه‌اي اجتماعي

زنان تا پيش از نيمه‌هاي دورۀ ناصري، در مقايسه با مردان، از گروه‌هاي اجتماعي هستند كه در فاصلۀ دورتري از طب مدرن و درنتيجه ارتباط با طبيبان مردِ خارجي قرار دارند، ولي به‌تدريج اتفاقاتي مي‌افتد كه سير گرايش آنان به طب مدرن و طبيبان مرد خارجي بيشتر مي‌شود. حال اين سؤال مطرح است كه چه عواملي در گرايش زنان به طب مدرن و درنتيجه در رجوع به طبيبان مرد خارجي نقش داشته است؟ اين اتفاق نمي‌توانسته در خلأ يا براساس يك روند طبيعي باشد. حتماً عوامل مؤثري در اين تغيير رفتار نقش داشته است. به‌نظر مي‌رسد مؤلفه‌هاي گوناگوني در اين ميان مؤثر باشند كه نقش دربار و درباريان در كنار موضع‌گيري‌هاي علماي دين و رفتار عملي آنان در اين ميان برجستگي خاصي دارد. اين مقاله براساس گزارش‌هاي همان دوره و برخي از پژوهش‌هاي جديد، برپايۀ جمع و قرائن به بررسي اين موضوع پرداخته و تلاش كرده است ضمن بررسي عوامل عدم رجوع زنان به طبيبان مرد خارجي، نقش دربار و روحانيون را در گرايش مثبت و منفي زنان به طبيبان مرد خارجي تبيين كند. نتيجۀ به‌دست‌آمده اين است كه مواضع اين دو گروه در هم‌گرايي و واگرايي اجتماعي زنان نسبت‌به طب مدرن و رجوع به طبيبان مرد خارجي نقش تأثيرگذاري داشته‌‌اند و حداقل مي‌توان بخشي قابل‌توجهي از تغيير رفتار زنان نسبت‌به به اين موضوع را در كشاكش رفتارهاي اين دو پايگاه اجتماعي دانست.