تأثير كاربرد واژگان مشترك زبان فارسي و تركي استانبولي بر درك خوانداري فارسي‌آموزان تركيه‌اي

هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير ميزان استفاده از واژگان مشترك زبان فارسي و تركي استانبولي بر مهارت خوانداريِ زبان فارسي در بين فارسي‌آموزان تركيه‌اي است و اين‌ كه واژگان مشتركِ اين دو زبان (داراي مشابهت آوايي و معنايي) در چه سطحي از زبان‌آموزي (مبتدي، متوسط و پيشرفته)، فرايند درك خوانداري را تسهيل مي‌كند. ابتدا از ميان فارسي‌آموزان تركيه‌اي، ٧۵ نفر در دسترس (شامل ٢۵ نفر در هر سطح) با روش نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شدند. ابزار گردآوري داده‌ها، آزمون درك خوانداري جداگانه براي هر سطح بود. براي تهيه آزمون، ابتدا يك متن مجزا براي هريك از سطوح، از كتاب‌هاي خواندن و درك مطلب مؤسسه‌‌ لغت‌نامه دهخدا انتخاب شد. سپس هر متن به دو قسمتِ تقريباً مساوي تقسيم شد. در قسمت اول، بدون تغيير در معنا و مفهوم متن، تا حد امكان به‌جاي واژگان مشترك، از واژگان غيرمشترك استفاده شد تا واژگان مشترك به حداقل برسد. در قسمت دوم، از واژگان مشترك بيشتري استفاده شد تا واژگان مشترك در متن افزايش يابد. فارسي‌آموزانِ هر سطح، در دو آزمون همتا با سؤالات واژگان مشترك و غيرمشترك، در دو نوبت مجزا به فاصله‌ يك روز شركت كردند. نمرات شركت‌كنندگان، از طريق آزمون‌هاي آماريِ تي زوجي و طرح دوعاملي درون‌گروهي – برون‌گروهي تحليل شد و نتايج فرضيه‌ اول پژوهش، مبني بر افزايش درك خوانداري، با افزايش كاربرد واژگان مشترك در فارسي‌آموزان تركيه اي تأييد شد. همچنين فرضيه‌ دوم، مبني بر اين‌ كه هرچه از مراحل ابتداييِ زبان‌آموزي به‌سمت مراحل پيشرفته‌تر مي‌رويم، تأثير واژگان مشترك بيشتر خواهد شد، براي زبان‌آموزان مبتدي تأييد گرديد؛ ولي تفاوت معناداري در عملكرد زبان‌آموزان متوسط و پيشرفته مشاهده نشد.