معناشناسي تاريخي و توصيفي واژه «تلّ» در قرآن كريم

نگارش پيش رو، معناشناسي تاريخي و توصيفي واژه «تلّ» است كه ازجمله واژگان تك كاربرد (hapax legomenon) قرآن كريم به شمار مي‌آيد. شناخت واژگان به‌عنوان اركان اصلي تشكيل‌دهنده ساختار جمله در فهم مقصود گوينده نقش بسزايي دارد ازاين‌رو كنكاش در سير تحول واژگان و روابط معنايي آن‌ها را ضروري دانسته و بدين پژوهش اقدام كرده‌ايم. آشنايي مختصر با معناشناسي و دو گونه تاريخي و توصيفي آن و اشاره‌اي گذرا به رويكرد «تك كاربرد» و سابقه تاريخي آن، و بررسي اين واژه در بستر تاريخ و آورده‌هاي معنايي آن به‌ويژه در عصر نزول و واكاوي آن در قالب معناشناسي توصيفي با روش تحقيق «توصيفي – تحليلي»، هدف اصلي اين مقاله مي‌باشد. در گونه تاريخي، با كاوش در سير تحول معنايي آن، مبرهن شد كه در دوران قبل از نزول، در زبان‌هاي سامي به معناي «عَلّقَ» و «رَفَعَ» و در عصر جاهلي، اسم‌هاي «تلّ، تليل، مِتلّ» به معناي «تپه، گردن و نيزه»، متضمّن معناي مركزي برافراشتگي بوده است. در عصر نزول نيز اين نتيجه حاصل شد كه واژه «تلّ» با رويكرد گسترش معنايي، به معناي «بر زمين انداختن از بلندي» با آميزه‌اي از مضامين قبل، معنايي جامع را با خود به ارمغان آورده است. در رهگذر معناشناسي توصيفي، به تبيين ژرفاي لغوي آن و گزاره‌هاي جانشين و متقابل اين واژه، دست يافتيم. ازاين‌رو بر محور جانشيني با أفعال: «خَرّ، هَوي، كَبَّ» و بر محور تقابل معنايي با افعال: «رَفَعَ،َ صَعِدَ، رَقي» رابطه معنايي دارد.