بررسي ويژگي‏هاي مورفوفيزيولوژيكي ارقام و لاين‏هاي اميدبخش سورگوم دانه‌اي [Sorghum bicolor (L.) Moench] تحت تنش خشكي آخر فصل

مقدمه و اهداف: با توجه به گسترش خشكسالي ها در سال هاي اخير، ضرورت توجه به گياهان زراعي متحمل به خشكي همچون سورگوم افزايش يافته است. اين مطالعه به‌منظور بررسي برخي از مكانيسم‌هاي فيزيولوژيكي تحمل به خشكي در ژنوتيپ‌هاي سورگوم دانه‌اي انجام شد.مواد و روش‏ها: آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در كرج اجرا شد. رژيم آبياري طي دوره زايشي به عنوان عامل اصلي در سه سطح (آبياري بعد از 60 و 120 ميلي متر تبخير و قطع آبياري) و ژنوتيپ به عنوان عامل فرعي در پنج سطح (ارقام كيميا، سپيده و فومن و لاين هاي اميدبخش KGS15 و KGS32 ) بودند. يافته‏ها: تحت آبياري معمول بيشترين عملكرد دانه ( 8994 كيلوگرم در هكتار) توسط رقم كيميا به دست آمد درحاليكه حداكثر عملكرد دانه در شرايط كم آبياري و قطع آبياري ( 7633 و 6275 كيلوگرم در هكتار) در رقم فومن ثبت گرديد. همچنين در شرايط تنش، رقم فومن بيشترين ميزان هدايت روزنه اي و كمترين درصد كاهش عملكرد در مقايسه با آبياري نرمال را نشان داد. علاوه بر اين كمترين دماي كانوپي در شرايط كم آبياري و قطع آبياري (به ترتيب 32/4 و 32/63 درجه سانتيگراد) در رقم فومن ثبت گرديد. نتيجه گيري: به طوركلي رقم فومن با كارآيي جذب آب بالاتر نسبت به ساير ژنوتيپ ها كه به صورت هدايت روزنه اي بيشتر و دماي كانوپي پائين تر نمود پيدا كرد، توانست با سازوكار اجتناب، از شدت تنش كمآبي در گياه بكاهد و حداكثر عملكرد دانه در شرايط خشكي را توليد نمايد. رقم كيميا نيز از طريق كاهش پتانسيل اسمزي و افزايش تجمع اسموليت هايي مانند قندهاي محلول و پرولين، توانست قدرت جذب آب خود را افزايش دهد و عملكرد نسبتاً مطلوبي در شرايط تنش توليد نمايد.