ارزيابي الگوي كشت در منطقه سيستان با تأكيد بر توزيع بهينه آب

اهداف: هدف از انجام اين تحقيق، تخصيص بهينه آب آبياري بين محصولات گندم، جو، جاليز و سورگوم دشت سيستان مي‏باشد. مواد و روش ها: در اين مقاله با استفاده از برنامه‌ريزي غيرخطي چندهدفه با هدف حداكثرسازي سودخالص و حداقلسازي ميزان آب آبياري، ريسك‌پذيري، مصرف كود و سموم شيميايي الگوي كشت بهينه محصولات زراعي منطقه سيستان پيشنهاد شده است. داده‌هاي مورد نياز پژوهش، از طريق بررسي سالنامه‌هاي آماري كشاورزي و مصاحبه با كارشناسان هر شهرستان و بررسي ميداني و تكميل پرسشنامه از كشاورزان منطقه گردآوري شد. يافته‌ها: نتايج اين تحقيق نشان داد كه الگوي كشت موجود در منطقه سيستان بهينه نيست و با ادامه اين الگو مشكلاتي از قبيل كمبود آب و آلودگي زيست ‌محيطي به دليل مصرف بي‏رويه نهاده‌هاي شيميايي در منطقه ايجاد خواهد شد. با در نظر گرفتن اهدافي مانند بيشينه‏سازي سود ناخالص و كمينه‏سازي مصرف آب آبياري، كود و سموم شيميايي و ريسك، سطح زيركشت بعضي محصولات منتخب، با كاهش و برخي با افزايش مواجه شد كه دلايلي از جمله درآمد محصول و ميزان استفاده از نهاده‌ها دارد. بر اساس يافته‌هاي اين تحقيق پيشنهاد مي‌شود سهم آب محصولاتي كه به ازاي هر مترمكعب آب مصرف‌شده درآمد بيشتري به دست مي‏آورند افزايش يابد. با توجه به يافته‌هاي اين مطالعه توجه به اهداف اثرات زيست محيطي از جمله كاهش مصرف نهاده‌هاي شيمايي در بهينه‌سازي الگوي كشت امري ضروري است. با استفاده از مدل پيشنهادي مي‌توان علاوه بر انتخاب الگوي مناسب و استفاده بهينه از منابع آب و زمين، در راستاي افزايش سود و كاهش اثرات محيط زيستي گام موثري برداشت.