مطالعه صفات كمي مرتبط با پايداري عملكرد دانه در ذرت با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره و تجزيه گرافيكي

اهداف: از مهمترين فاكتورهاي انتخاب مناسب هيبريدهاي ذرت(Zea mays L.) ارزيابي فنوتيپي و داشتن عملكرد دانه بالا در يك منطقه خاص است. اين پژوهش به منظور مطالعه صفات كمي مرتبط با عملكرد دانه و بررسي ارتباط صفات مختلف با يكديگر و انتخاب مهمترين صفات كمي موثر بر عملكرد دانه در هيبريدهاي ذرت انجام گرفت. مواد و روش‌ها: آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي (RCBD)بر روي 12 هيبريد ذرت با سه تكرار در دو سال زراعي 1396-98 در منطقه شيراز انجام گرفت. عمليات كاشت، داشت و برداشت به صورت نرمال انجام گرفت و به منظور حذف اثرات حاشيه، نمونه گيري‌ها و يادداشت برداري ها از دو رديف وسط صورت پذيرفت. يافته‌ها: بر اساس تجزيه واريانس مركب انجام گرفته در سطح احتمال 0/01 تمامي هيبريد‌ها داراي اختلاف معني‌داري با هم بودند. همچنين اثر سال × هيبريد نيز در تمامي صفات به جز صفت قطر بلال معني‌دار شد. بر اساس مقايسه ميانگين انجام شده به روش دانكن ژنوتيپ KSC704 و KSC707 به عنوان هيبريدهايي با رتبه برتر شناسايي شد. بر اساس تجزيه همبستگي صورت گرفته صفت عملكرد دانه با صفات عرض دانه و وزن هزار دانه داراي همبستگي مثبت و معني داري بودند. همچنين نتايج نمودار همبستگي نيز همبستگي مثبتي را بين صفت عملكرد دانه با صفات طول دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول بلال و تعداد رديف در بلال نشان داد. نمودار چندوجهي رسم شده نيز نشان داد كه ژنوتيپ KSC705 نسبت به ساير ژنوتيپ‌ها داراي مطلوبيت بيشتري بود. نمودار رتبه‌بندي ژنوتيپ‌ها بر اساس ژنوتيپ ايده‌آل نيز هيبريد SC647 به عنوان هيبريدي با مطلوبيت بهتر شناسايي شد. نمودار گروه بندي هيبريدها نيز در سال هاي زراعي مورد آزمايش، ژنوتيپ ها را از نظر مجموعه صفات به سه گروه، گروه بندي نمود.. نتيجه‌گيري: بر اساس مجموعه صفات مورد بررسي ژنوتيپ‌هاي KSC704 و KSC705 به عنوان هيبريد‌هايي با رتبه بهتر و ژنوتيپ‌هاي SC301 و SC302 به عنوان ژنوتيپ‌هاي نامطلوب شناسايي شدند.