تعيين الگوي بهينه همسو با توليد پايدار ارقام برنج در منطقه گهرباران ساري: كاربرد مدل الگوريتم ژنتيك

اهداف: هدف مطالعه حاضر، بهينه‌يابي الگوي كشت در قالب مدل چندهدفه در شرايط آب وهوايي نرمال و خشك، در منطقه گهرباران شهرستان ساري با استفاده از مدل الگوريتم ژنتيك مي‌باشد. در اين راستا، تركيب بهينه محصولات، حداكثر بهره‌وري اقتصادي آب، حداقل مصرف آب، حداقل آلايندگي ناشي از مصرف كودهاي شيميايي حاصل از كشت ارقام مختلف برنج تعيين و با شرايط فعلي منطقه مقايسه شده است.مواد و روش ها: در اين مطالعه از روش الگوريتم ژنتيك با لحاظ شرايط، سه سال‌‌ آبي مختلف براي دستيابي به هدف مذكور استفاده شده است. جهت دستيابي به مديريت توام اقتصادي و زيست‌محيطي از الگوي برنامه‌ريزي چندهدفه استفاده مي‌شود. داده‌هاي مطالعه از سازمان جهاد كشاورزي و شركت آب منطقه‌اي مازندران در سال زراعي 13991398 جمع‌آوري شد. همچنين جهت بهينه‌سازي از نرم‌افزار matlab استفاده شده است.يافته ها: نتايج نشان مي‌دهد الگوي پيشنهادي الگوريتم ژنتيك در هر دو حالت آب و هوايي نسبت به الگوي فعلي منطقه داراي برتري است و دستيابي مناسب‌تر اهداف مطالعه را نشان مي‌دهد. طبق الگوي بهينه در وضعيت نرمال آب و هوايي، هدف اقتصادي 16 درصد، هدف اكولوژيكي 3/5 درصد و هدف زيست‌محيطي 17/5 درصد بهبود خواهد يافت. همچنين در وضعيت آب وهوايي خشك هدف اقتصادي 17 درصد افزايش، هدف اكولوژيكي 22 درصد كاهش و هدف زيست‌محيطي 20 درصد كاهش را نسبت به الگوي كشت فعلي منطقه نشان مي‌دهد. در هر دو حالت آب و هوايي پيشنهاد مي‌شود رقم طارم هاشمي بيشترين ميزان سطح زيركشت را به خود اختصاص دهد. نتيجه مذكور با توجه به ميزان كم مصرف آب و كود شيميايي اين رقم، منطقي به‌نظر مي‌رسد. نتيجه گيري: با توجه به اينكه استفاده از الگوي كشت پيشنهادي الگوريتم ژنتيك موجب دستيابي بهتر به اهداف بهره برداران نسبت به الگوي فعلي مي شود، لذا تشويق و حمايت دولت از كشاورزان در زمينه به كارگيري نتايج چنين الگوهايي مي تواند موجب ارتقاء بهره وري اراضي زراعي و كشاورزي پايدار شود.