ارزيابي كاربرد نهاده‌هاي آلي و زيستي بر عملكرد، اجزاي عملكرد و اسانس گياه دارويي هميشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

اهداف اين پژوهش به منظور بررسي اثر كاربرد كودهاي دامي اسيد هيوميك و كود زيستي نيتروكسين بر عملكرد، اجزاي عملكرد و اسانس گياه دارويي هميشه بهار انجام گرديد. مواد و روش ها: آزمايش به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در كشتزار پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه در سال ۱۳۹۳ اجرا گرديد. عامل اول شامل كاربرد كود دامي در سه سطح صفر، ۱۰ و ۲۰ تن در هكتار و عامل دوم در چهار سطح شامل كاربرد اسيد هيوميك، نيتروكسين، اسيد هيوميك + نيتروكسين و شاهد بودند. خاك زراعي محل آزمايش از نوع لومي شني بود. صفات مورد آزمايش شامل ارتفاع بوته، تعداد ساقه هاي فرعي در بوته، قطر ساقه اصلي تعداد گل در بوته شاخص سبزينگي ،برگ عملكرد خشك ،گلها تعداد دانه در طبق، عملكرد بيولوژيك، وزن هزاردانه عملكرد دانه درصد اسانس عملكرد اسانس و شاخص برداشت گل بودند جهت استخراج اسانس و اندازه گيري شاخص سبزينگي برگ به ترتيب از دستگاه كلونجر و كلروفيل سنج مدل 502-SPAD استفاده شد. يافته ها: نتايج تجزيه واريانس صفات نشان داد كه اثر ساده كود دامي و اسيد هيوميك و نيتروكسين بر تمامي صفات مورد بررسي و برهمكنش آنها بر صفت عملكرد دانه معني دار شد. بيشترين ارتفاع بوته، تعداد ساقه هاي فرعي و عملكرد بيولوژيك، تعداد گل شاخص سبزينگي ،برگ عملكرد خشك ،گلها تعداد دانه در طبق و وزن هزاردانه با كاربرد ۲۰ تن در هكتار كود دامي به دست آمد. ارتفاع بوته، تعداد گل در بوته، تعداد دانه در طبق و عملكرد بيولوژيك با كاربرد تركيبي اسيد هيوميك + نيتروكسين نسبت به شاهد افزايش معني داري نشان دادند تعداد ساقه هاي فرعي و وزن هزاردانه با كاربرد تركيبي از اسيد هيوميك + نيتروكسين و يا كاربرد جداگانه نيتروكسين نسبت به شاهد افزايش يافتند. كاربرد ۲۰ تن در هكتار كود دامي باعث افزايش ۱۸/۹ درصدي عملكرد خشك گل و كاربرد ۱۰ و ۲۰ تن در هكتار كود دامي به طور ميانگين باعث افزايش ۲۴/۸ درصدي محتوي اسانس و ۴۳/۳ درصدي عملكرد اسانس نسبت به شاهد شدند. بيشترين عملكرد خشك گل ها (۱۷۸/۲ گرم در متر مربع)، درصد اسانس (۰/۲۴ درصد) و عملكرد اسانس (۲۰/۴۲ گرم در متر مربع) با تفاوت معني دار نسبت به شاهد در تيمار اسيد هيوميك + نيتروكسين به دست آمد بيشترين عملكرد دانه در دو تيمار كاربرد نيتروكسين (۲۱۶) گرم در مترمربع و نيتروكسين + اسيد هيوميك (۲۰۱ گرم در متر مربع) بدون تفاوت معني دار با يكديگر با كاربرد ۲۰ تن در هكتار كود دامي به دست آمد. نتيجه گيري: به طور كلي نتايج اين پژوهش نشان داد كه كاربرد نيتروكسين اسيد هيوميك و كود دامي اثرات مثبتي بر صفات مورفولوژيكي، درصد اسانس و عملكرد اسانس هميشه بهار دارند كار برد تلفيقي نيتروكسين و اسيد هيوميك همراه با ۲۰ تن در هكتار كود دامي جهت افزايش عملكرد دانه و توليد اسانس بيشتر در شرايط اين آزمايش توصيه مي شود.