خوانش مؤلفه‌هاي حيات بخش از بازخواني حياط خانه‌هاي سنتي يزد

حيات يكي از مقولات معتبر در معماري مي‌باشد. علي‌رغم آنكه برخي از صاحبنظران در دوره معاصر به موضوع حيات و مؤلفه‌هاي مؤثر در شكل-گيري آن به عنوان كيفيت خاص توجه كرده اند، اما در معماري اين دوره كمتر شاهد حضور مؤلفه هاي حيات‌مند در ساخته ها هستيم. اين در حالي است كه در معماري دوره هاي قبل از مدرن، اين ويژگي قابل دريافت بوده به طوري كه مراتبي از كيفيت را نيز ايجاد نموده است. در معماري دوره قبل از مدرن و از ميان بناهاي ساخته شده، خانه، واجد ارزش بيشتري است. در همين رابطه با رجوع به خانه هاي دوره سنت، حياط يكي از فضاهاي مهم محسوب مي شود كه كانون توجه بوده و ارزش فضاهاي خانه نيز تا حدي مرتبط با آن مي‌باشد. بنابراين مسئله اصلي تحقيق اين است كه؛ مؤلفه‌هاي كيفي حيات‌مند در معماري دوره قاجار يزد چيست؟ براي نزديك شدن به مرتبه‌اي از حيات جسمي و روحي در خانه هاي دوره معاصر، شناخت مؤلفه ها و امكان كاربست آن ها هدف اصلي اين رساله است. روش تحقيق كيفي، از جمله روش‌هايي‌ست كه امكان دستيابي به نتايج قابل اتكا را در اين تحقيق فراهم مي‌سازد. از همين رو بر مبناي روش داده بنياد و تحقيق ميداني به معرفي مؤلفه هاي استخراجي خواهيم پرداخت. براي اين منظور با انتخاب نمونه هايي از خانه هاي دوره قاجار يزد كه به نظر مي آيد اين كيفيت در آنها حضور دارد، تلاش شده است مؤلفه‌هايي كه موجب ايجاد يا تقويت حيات در معماري مي شود، شناسايي شود. نتايج تحقيق حكايت از آن مي كند كه مؤلفه هاي احصاء شده، علاوه بر اينكه داراي تنوع و گونه گوني هستند از يك مراتب معنايي نيز پيروي مي كنند، به طوري كه اين مراتب قرابت نزديك با استعدادهاي سرزميني و مهارت هاي دانشي و بينشي معمار دارند. همچنين مؤلفه هايي كه توسط برخي نظريه پردازان معماري از جمله الكساندر تبيين شده، قابل اثبات در معماري خانه هاي دوره ي قاجار يزد نيز بوده و از اعتبار نسبي برخوردارند.