شناسايي پيشران‌هاي كليدي صنعت گردشگري مبتني بر برنامه‌ريزي راهبردي سناريويي مطالعه موردي: منطقه آزاد ماكو

در مطالعه حاضر ابتدا، روندها و كلان روندهاي اثرگذار بر بخش گردشگري منطقه در ارتباط با محيط داخل و خارج مورد بررسي قرار گرفت و پس از استخراج پيشران‌هاي كليدي اقدام به آينده‌نگاري وضعيت شد. به‌منظور شناسايي عوامل با مطالعه نظرات كارشناسان حوزه، چهار دسته عوامل انساني، سازماني، فيزيكي و اقتصادي گروه‌بندي و سپس با به‌كارگيري تكنيك دلفي و اخذ آراي 21 نفر خبره، زير مؤلفه‌هاي صنعت گردشگري شناسايي شدند. در اين پژوهش از روش ماتريس اثرات متقاطع منتج از اثبات‌گرايي و تكنيك دلفي منتج از اثبات‌گرايي و تلفيق تحليل كمي و كيفي منتج از روش مشاركتي استفاده شده است. مطابق نتايج، 3 پيشران سياست تجاري‌سازي و حذف موانع اقتصادي، اداري و سياسي (HP1)، امنيت و ثبات سياسي (GJ1) و بازاريابي، شناسايي و تبليغات (SP6) و سرمايه‌گذاري دولتي (GI5) در رتبه اول تأثيرگذاري مستقيم و غيرمستقيم و 3 پيشران فناوري توليد (L5)، نرخ ماليات، هزينه و سطح قيمت‌ها (L6) و نوسانات اقتصادي داخل (T1) در رتبه اول اثرپذيري مستقيم و غيرمستقيم قرار گرفته‌اند. بر اساس تحليل داده‌ها، 8 سناريوي قوي، 18 سناريوي باوركردني و 4334 سناريوي ضعيف مشخص شد كه نهايتاً تعداد 13 سناريو معقول براي برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري در اختيار پژوهش قرار گرفت. در بخش نهايي با تدقيق و احصاء اهداف در 7 سرفصل كلي، 15 عامل و 51 پيشران كليدي چشم‌انداز ۱۰ساله ترسيم شد. مطابق نتايج، از ميان عوامل اثرگذار بر صنعت گردشگري، 5 اولويت سطح بالا شامل؛ امنيت و ثبات سياسي، راهبردهاي تجاري‌سازي، حذف موانع اقتصادي، اداري و سياسي، مشاركت و همكاري بخشي و فرابخشي، فرايند تصميم‌سازي و مشاركت ذي‌نفعان و كلان روندهاي با اثرگذاري منفي همچون كيفيت نظام‌هاي كسب‌وكار گردشگري، رسانه و تبليغات، اثر تغيير اقليم و كاهش منابع زيستي، نوسانات اقتصادي و موانع تجاري قابل‌توجه هستند. يافته‌ها نشان مي‌دهد كه دانش ارائه شده توسط ذي‌نفعان فعال در سيستم گردشگري مي‌تواند براي برنامه‌ريزي و مديريت مقاصد گردشگري مفيد باشد.