نقد ديدگاه كلارك پيناك در باب «علم پيشين خداوند به آينده» از منظر متكلمان اماميه

كلارك پيناك (از مؤسسين الهيات گشوده) معتقد است، اگرچه همة الهي‌دانان (اعم از سنتي و گشوده) متفق‌اند كه خداوند داراي «علم مطلق» است و بر مبناي علم به گذشته، اكنون و آينده است كه مي‌داند چه خواهد كرد، لكن الهي‌دانان گشوده معتقدند كه هيچ موجودي (حتي خداوند) نمي‌تواند به‌نحو «پيشين» بداند كه انسان آزاد دقيقاً در آينده چه فعلي انجام خواهد داد؛ زيرا: اول، علم به آينده منطقاً ناممكن است (چون يا ناموجود است يا بكلي مبتني بر امكان است)؛ دوم، «از پيش دانستن فعل اختياري» در تعارض با آزادي انسان و خداست؛ سوم، اين امر در تعارض با دو آموزة «تدبير الهي» و «اعتماد به خداوند» است. در مقابل، با نگاهي بر آثار متكلمان اماميه درمي‌يابيم كه نقدهايي جدي بر ديدگاه پيناك وارد است؛ ازجمله به دلايل متعدد منطقي و روايي، خداوند عالم به خود و غير خود است و اين علم موجب سلب ارادة او و انسان نيست و با ديگر آموزه‌هاي وحياني، ازجمله «تدبير» و «اعتماد»، تعارضي ندارد. در اين مقاله، مؤلف با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد نقد ديدگاه پيناك دربارة «علم پيشين خداوند به آينده» از منظر متكلمان اماميه است.