پيچيدگي اقتصادي و مصرف انرژي فسيلي: تحليل تجربي بر پايه داده‌هاي استان‌هاي ايران

پيچيدگي اقتصادي به انباشت توانمندي‌هاي مولد در يك اقتصاد اطلاق مي شود. با تسريع انباشت اين توانمندي‌ها، ظرفيت اختراع و جذب تكنولوژي‌هاي جديد را افزايش مي‌يابد. در مراحل آغازين توسعه اقتصادي، اغلب كشورها تكنولوژي‌هاي انرژي‌بر را جذب مي كنند؛ عاملي كه منجر به افزايش مصرف انرژي فسيلي خواهد شد. با افزايش درجه پيچيدگي اقتصادي يك كشور و انباشت توان مندي هاي پيچيده، امكان جذب و توليد تكنولوژي‌هاي جديد انرژي‌اندوز و پاك فراهم مي شود كه عاملي در جهت كاهش شدت مصرف انرژي‌هاي فسيلي خواهد بود. در اين تحقيق تأثير پيچيدگي اقتصادي استان‌هاي ايران بر مصرف انرژي فسيلي طي دوره 1384-1397 بررسي شده است. براي اين منظور از تخمين‌زن گشتاورهاي تعميم‌يافته سيستمي داده‌هاي پنلي استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد، افزايش پيچيدگي اقتصادي استان‌ها محرك مصرف انرژي فسيلي است به طوري كه فرضيه «انرژي - منحني كوزنتس زيست‌محيطي» بين استان‌هاي كشور رد مي‌شود. بر اين اساس، پيچيده‌تر شدن ساختار فعلي توليد در اقتصاد ايران به كاهش مصرف انرژي فسيلي كمكي نخواهد كرد. ساير نتايج نشان مي‌دهد كه الف- مصرف سرانه انرژي فسيلي نسبت به قيمت نسبي سوخت بي‌كشش است. ب- نرخ شهرنشيني محرك مصرف انرژي است. به موجب يافته‌هاي تحقيق توصيه مي‌شود، دولت به جاي اجراي سياست‌هاي قيمتي به منظور كاهش مصرف انرژي بر تغيير ساختار توليدي با به‌كارگيري تكنولوژي هاي پاك تأكيد كند.