واكاوي جايگاه باغ‌هاي درون محدودۀ شهر در نظام طبيعي شهر با رويكرد ردپاي آب (نمونۀ مطالعاتي محدودۀ ناژوان شهر اصفهان)

باغ‏هاي شهري نه‏فقط در قالب كاربري، بلكه در بستر زيرساختي شهر حائز اهميت هستند و حفاظت از آن‏ها يك مسئوليت بين‏نسلي به‏ حساب مي‏آيد. در چند دهۀ‏ اخير رشد شهرنشيني، ناتواني در انطباق توان اكولوژيكي و توسعۀ افقي شهر، ضعف مديريت يكپارچۀ اراضي، تناقض‌هاي مباني قانوني، كمبود منابع آبي و سوداگري زمين سبب تخريب باغ‏ها و پيشروي ساخت‏وساز در آن‏ها شده است كه تداوم اين روند حيات شهري را با بحران روبه‌رو خواهد كرد. بر همين اساس، سازوكار صيانت از باغ‏هاي درون‏شهري به يك مسئلۀ جدي تبديل شده است. اين مقاله با هدف تبيين اهميت باغ‏هاي درون‏شهري به‏ عنوان زيرساخت سبز شهري با تأكيد بر رد پاي آب، بر اساس سوابق برنامه‏ريزي و مباني قانوني تدوين‏ شده و با بررسي طرح ويژۀ اراضي ناژوان به‏ عنوان يكي از تجارب موفق در اين زمينه، به دنبال معرفي راهبردهاي مطلوب جهت جلوگيري از زوال اكوسيستم شهري است. مقالۀ حاضر از منظر جهت‏گيري، كاربردي و از نظر ماهيت و موضوع مقاله توصيفي و تبييني‌ـ پيش‏بيني است. استراتژي مقاله بر پايۀ پژوهش كيفي و مطالعۀ موردي بوده و گردآوري داده‏ها از طريق مطالعۀ اسنادي و گروه متمركز انجام شده است. در اين مقاله طرح ويژۀ ناژوان با بهره‏گيري از روش تحليل استراتژيك (SWOT) بر اساس معيارهاي مدل ارزيابي برنامه‌ـ فرايند‌ـ نتايج (PPR) تحليل شده و جهت‏گيري‏ها و شيوۀ مداخلۀ آن بر اساس اصول زيرساخت سبز واكاوي شده است. نتايج تحليل‏ها بيانگر آن است كه در طرح ويژۀ ناژوان، باغ جزئي از ساختار يكپارچۀ زيرساخت سبز شهر اصفهان ديده شده و عمده پيشنهاد‏هاي طرح در چهار نوع حفاظتي، حمايتي، توسعه‏اي و سازماني در راستاي حفظ و گسترش باغ‏ها بيان شده است. ارزيابي طرح ويژۀ ناژوان نشان مي‏دهد اين طرح در 50 درصد معيارها شامل انسجام دروني، تفسير سيستم برنامه‏ريزي، ارتباط، انسجام بيروني و هدايت در كيفيت قابل قبولي عمل كرده، 30 درصد معيارها نيازمند تكميل و در 20 درصد معيارها ضرورت اصلاح و بازنگري جهت به‏كارگيري در برنامه‏هاي مشابه آتي ديده مي‏شود.