تعيين سهم منابع آب سطحي و زيرزميني در محدودۀ يك شبكۀ آبياري بر پايۀ محاسبۀ تلفات سامانۀ بهره‏برداري، مورد مطالعاتي شبكۀ آبياري آبشار اصفهان

اين مطالعه با شبيه‏سازي فرايند توزيع آب سطحي در كانال‏هاي آبياري، تحليل مكاني توزيع آب و همچنين، برآورد نياز آب كشاورزي، اقدام به تعيين سهم منابع آب سطحي و زيرزميني با هدف تدقيق سهم منابع آب در يك شبكۀ آبياري كرد. در راستاي دستيابي به اين مهم، شبكۀ آبياري آبشار اصفهان، با مشكلات حاد مديريت توزيع آب، به عنوان نمونۀ مطالعاتي اين پژوهش انتخاب شد. بنابراين، شبيه‏سازي توزيع آب بين آبگيرهاي كانال اصلي و فرعي، با توسعۀ مدل شبيه‏ساز انتگرالي‌ـ تأخيري در محيط MATLAB صورت گرفت و تحليل مكاني شاخص كفايت توزيع آب، در محيط GIS انجام شد. نياز آبي محصولات الگوي كشت نيز با استفاده از برنامۀ نت‏وات برآورد شد. نتايج شبيه‏سازي در كانال‏هاي اصلي و فرعي، بيانگر روند غالباً كاهشي كفايت تحويل آب از آبگيرهاي بالادست تا پايين‏دست، به‌خصوص تحت سناريوهاي بهره‏برداري كم‏آبي بوده كه نشان از ضعف مديريت كارآمد توزيع آب در شبكه كانال داشت. همچنين، تحليل مكاني كفايت توزيع آب آبياري بيانگر ناكارآمدي تحويل آب سطحي و دليل اصلي افزايش تعداد چاه‏هاي حفرشده توسط كشاورزان در محدودۀ شبكه آبياري بوده است. در ادامه، سهم آب سطحي و زيرزميني به تفكيك 59 روستاي داراي حقابه مشخص شد، به ‏طوري ‏كه آب سطحي توزيع‌شده در روستاهاي واقع در بالادست و پايين‌دست هر كانال فرعي به‌ترتيب 35-48% و 49-60% تقاضاي كشاورزي را تأمين كرده است. نتايج اين تحقيق، زمينه را براي پياده‏سازي سيستم حسابداري آب، با تدقيق سهم منابع آب سطحي و زيرزميني در محدودۀ شبكۀ آبياري، فراهم مي‏كند.