پايش آب آبياري و بهره‌وري آب براي باغات پسته شهرستان دامغان در شرايط بهره‌برداران

اهميت كشت پسته به‌علت ميزان سطح زيركشت قابل ملاحظه آن در شهرستان دامغان و سهم آن در اقتصاد منطقه و استان است. در اين تحقيق به روش نمونه‌گيري به صورت تصادفي و نيز از طريق دريافت داده‌هاي پرسشنامه‌اي جامعه آماري، تعداد 148 باغ در شهرستان دامغان از نظر ميزان آب آبياري و بهره‌وري آب انتخاب كه برخي فاقد شرايط فني و دسترسي به داده‌هاي متقن بوده و نهايتا 112 باغ در اين پژوهش بررسي شد. متوسط عملكرد محصول در باغات داراي سامانه آبياري سطحي و با عمر بيش از 20 سال (34 نمونه)، با عمر بين 10 تا 20 سال (76 نمونه) و با عمر بيش از 10 سال (112 نمونه) به ترتيب 4950، 2324 و 3088 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. متوسط آب آبياري در سامانه آبياري سطحي براي باغات منتخب حدود 8380 متر مكعب در هكتار برآورد شد كه كمي كمتر از نياز آبي برآورد شده در سند ملي آب است. شاخص بهره‌وري آب در باغات با آبياري سطحي و با عمر بيش از 20 سال و كل باغات بارور (عمر بيش از 10 سال) به‌ترتيب 0.54 و 0.35 كيلوگرم بر متر مكعب بدست آمد. 53 درصد باغات داراي بهره‌وري آب كمتر از 0.20 كيلوگرم بر متر مكعب هستند. در تعدادي از باغات منتخب، ميزان آب آبياري در سامانه آبياري قطره‌اي 8000-5000 متر مكعب در هكتار و در سامانه آبياري قطره‌اي زيرسطحي 4927 متر مكعب در هكتار تعيين شد كه كمتر از ميزان نياز آبي ذكر شده در سند ملي آب است.ﺷـﺎﺧﺺ ﺑﻬـﺮه وري آب در ﻫـﺮ ﯾـﮏ از اﯾـﻦ ﺳــﺎﻣﺎﻧﻪﻫﺎ آﺑﯿــﺎري ﺳــﻄﺤﯽ، آﺑﯿــﺎري ﻗﻄــﺮهاي ﻣﺮﺳــﻮم و آﺑﯿــﺎري ﻗﻄــﺮهاي زﯾﺮﺳــﻄﺤﯽ ﺑــﻪ ﺗﺮﺗﯿــﺐ 0/6 – 1/5 ،0/5 – 0/25 و 0/406 ﮐﯿﻠــﻮﮔﺮم ﺑــﺮ ﻣﺘــﺮ ﻣﮑﻌــﺐ اﺳــﺖ. ﻣﺰﯾــﺖ ﻧﺴــﺒﯽ روشﻫــﺎي آﺑﯿــﺎري ﺑــﺮاي ﺑــﺎغﻫــﺎي ﭘﺴــﺘﻪ، ﺑﺴــﺘﮕﯽ دارد ﺑــﻪ ﮐﯿﻔﯿــﺖ آب و ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎي ﺧﺎك، ﻣﯿﺰان دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ آب، ﺳﻦ درﺧﺘﺎن و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎغ .