بررسي مشخصه‌هاي مورفولوژيك كمّي و كيفي درختان پسته وحشي (Pistacia atlantica Desf.) در توده‌هاي طبيعي جنگلي ارسباران

مطالعات كمّي و كيفي مناسب و دقيق از وضعيت توده‌هاي جنگلي لازمه مديريت و برنامه‌ريزي اصولي است زيرا اين ويژگي‌ها در برآورد وضعيت فعلي و برنامه‌ريزي آينده نقش اساسي دارند. پسته وحشي در فهرست گونه‌هاي در معرض انقراض است، بنابراين پژوهش در توده هاي طبيعي اين گونه در مناطق مختلف كشور ضروري است. به‌منظور بررسي وضعيت رويشي در توده‌هاي طبيعي گونه پسته وحشي (Pistacia atlantica Desf.) در منطقه ارسباران واقع در استان آذربايجان شرقي، توده‌اي خالص از اين گونه در منطقه شاهمرادلو واقع در مختصات جغرافيايي ʺ25 ʹ31 °38 عرض شمالي تا ʺ58 ʹ25 °47 طول شرقي با دامنه ارتفاعي 1000 تا 1800 متر بالاتر از سطح دريا انتخاب شد. درختان نمونه به‌روش خطي به طول 50 متر، مورد اندازه‌گيري مشخصه‌هاي كمّي و كيفي قرار گرفتند. نتايج بررسي كمّي توده نشان داد كه درختان پسته وحشي در اين منطقه داراي ميانگين قطر برابر سينه 7.23 سانتيمتر و ارتفاع 2.71 متر بودند. سطح مقطع درختان 4730.33 سانتيمتر مربع در هكتار، سطح تاج پوشش درختان به طور متوسط 4.76 مترمربع در هكتار و تراكم توده 110 پايه در هكتار بود. بيشترين مقدار بيوماس مربوط به تنه بر حسب قطر برابر سينه به مقدار 0.40 8.53± كيلوگرم محاسبه شد. نتايج حاصل از بررسي كيفي توده نيز نشان داد كه از نظر وضعيت تاج، 62.4 درصد درختان داراي تاج نامتقارن و 64.9 درصد درختان داراي تاج سر شكسته بودند. از نظر وضعيت تنه 90 درصد مورد قطع سرشاخه‌ها و انشعابات تنه، 87.7 درصد مورد حمله آفات و بيماري قرار گرفته بودند و 85.3 از حالت قائم انحراف داشتند و بر روي تنه هيچ درختي آثار برداشت صمغ مشاهده نشد. 92.8 درصد درختان توده شاخه‌زاد بودند. در مجموع توده مورد مطالعه، جوان با قطر كم، درختاني با ارتفاع كوتاه بودند.