مكان سنجي تغيير در ساختار مدل تخريب محيط‌زيست با به كارگيري سنجه هاي بوم شناسي سيماي سرزمين وشبكه عصبي مصنوعي (مطالعه موردي: شهرستان اراك)

مدل تخريب از جمله روش‌هاي ارزيابي اثرات‌توسعه بوده كه قادر ‌است آثار فعاليت‌هاي ‌انساني را در مقياس منطقه يا آبخيز تحليل و مقدار آنها را هم به صورت كمي معين كند. خروجي اين مدل نمايه‌اي از تخريب صورت گرفته ‌توسط فعاليت‌هاي انساني در يك منطقه است. از مشكلات عمده مدل اين‌است كه در برخي از مراحل اجرا، تكيه بر قضاوت‌هاي‌كارشناسي داشته و علاوه بر آن نيازمند كار گسترده ميداني است. لذا در اين تحقيق‌سعي شده است تا ارتباط بين تخريب سرزمين و سنجه‌هاي سيماي سرزمين كه نمايه‌هاي توصيف كمي‌سيماي سرزمين هستند، بررسي گردد. فهم‌اين‌ارتباط و شناخت سنجه هاي داراي همبستگي قوي با ضرايب تخريب، در بررسي امكان استفاده از اين سنجه‌ها در مدل تخريب در جهت عيني سازي بيشتر آن، بسيار مؤثر است. محدوده شهرستان اراك، با استفاده از نقشه مرز سياسي و در محيط نرم‌افزار ArcGIS9.3 به تعداد 315 شبكه طراحي شد، سپس عوامل مخرب‌و شدت‌هاي آن، آسيب‌پذيري اكولوژيك و تراكم فيزيولوژيك تعيين‌و در نهايت ضرايب تخريب تعيين گرديد. درمرحله بعد سنجه‌هاي سيماي سرزمين با استفاده از نرم‌افزار Patch Analystو بر اساس نقشه كاربري سرزمين شهرستان محاسبه شد. در‌آخر همبستگي بين ضرايب تخريب‌و سنجه‌هاي سيماي سرزمين با استفاده از نرم‌افزار SPSS 17 مورد تجزيه‌و تحليل آماري قرار گرفت. نتايج نشان داد كه دو سنجه كل حاشيه لكه (TE)‌ و تعداد لكه‌ها (NumP) داراي بيشترين ضريب همبستگي معني‌دار با تخريب سرزمين هستند‌ كه‌ با تغيير مقياس (وسعت شبكه) نتيجه ‌نيز تغيير نخواهد كرد ‌پس مي تواند جايگزين مدل تخريب شوند. يافته‌هاي بدست‌آمده‌‌ از مدل تخريب حاكي ‌از اثرات مخرب فعاليت‌هاي صنعتي‌و‌ حمل‌ونقل‌‌ در ‌‌‌شهر ‌‌اراك‌‌‌‌ مي‌باشد. در اين تحقيق از شبكه عصبي مصنوعي نيز استفاده شد. شبكه‌عصبي‌پريسپترون چند لايه در مقايسه با ساير روش‌ها از دقت‌و قدرت بالايي در پيش‌بيني‌و مدلسازي عوامل تاثير گذار بر آن استفاده شد. برآوردهاي شبكه توسط معيارهايMAE ، RMSE و R2 مورد ارزيابي قرار گرفت.