واكنش مورفوفيزيولوژيكي ارقام گندم نان تحت تاثير تنش زيست محيطي خشكي

به منظور بررسي تاثير تنش زيست محيطي خشكي بر ارقام گندم نان پژوهشي طي دو ســال‌ زراعــي متوالي (98 – 1397 و 99 – 1398) در سايت آزمايشات غلات آبي مزرعه پژوهشي مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان اردبيل (مغان) به صورت كرت‌هاي خـرد شـده در قالـب طـرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شـد. كـرت‌هاي اصلي شامل رژيم آبياري (آبياري كامل تا انتهاي فصل رشد (شاهد بدون تنش زيست محيطي خشكي)، آبياري تا مرحله گلدهي (تنش زيست محيطي خشكي متوسط) و آبياري خاك آب (تنش زيست محيطي خشكي كامل)) و كرت‌هاي فرعي شامل شش رقم گندم نان شامل (تيرگان، احسان، كلاته، آراز، تكتاز و آفتاب) بودند. نتايج حاصل از آزمايش نشان داد كه تنش زيست محيطي خشكي متوسط و تنش زيست محيطي خشكي كامل باعث كاهش ارتفاع بوته (به ترتيب 1.26 و 1.38%)، تعداد پنجه بارور (به ترتيب 1.38 و 2.81 %)، طول سنبله (به ترتيب 2.16 و 4.02 %)، تعداد دانه در سنبله (به ترتيب 1.25 و 3.74%)، وزن دانه در سنبله (به ترتيب 0.51 و 2.62%)، وزن هزار دانه (به ترتيب 12.97 و 29.90%) و عملكرد دانه (به ترتيب 12.5 و 31%) نسبت به آبياري كامل تا انتهاي فصل رشد شد. همچنين نتايج نشان داد تنش زيست محيطي خشكي متوسط و تنش زيست محيطي خشكي كامل باعث افزايش محتواي قند محلول (به ترتيب 4 و 10%) و افزايش ميزان پرولين (به ترتيب 26 و 45%)، پلي فنول اكسيداز (به ترتيب 13 و 21%) و فعاليت آنزيم پراكسيداز (به ترتيب 10 و 22%) شد. به طوركلي نتايج نشان داد كه ارقام تكتاز و تيرگان داراي پتانسيل عملكرد بيشتر در هر دو شرايط آبياري كامل و تنش زيست محيطي خشكي متوسط بودند اما در شرايط تنش زيست محيطي خشكي متوسط و تنش زيست محيطي خشكي كامل، ارقام تكتاز و آفتاب برتر بودند و احتمالاً قابل توصيه براي كشت در شرايط تنش زيست محيطي خشكي آخر فصل هستند.