تأثير جايگزين شير ايراني و خارجي بر عملكرد، فراسنجه‌هاي خوني، خصوصيات اندام‌هاي داخلي لاشه و توسعه شكمبه بره‌ها در زمان از شيرگيري

مقدمه و هدف: از مزاياي استفاده از جايگزين شير مي‌توان به رشد مناسب بره‌ها، پيشگيري از مصرف ذخاير بدني ميش مادر، آماده نمودن ميش براي دوره بعدي زايش، كاهش فاصله زايش، افزايش دوقلو زايي، كاهش هزينه‌ها اشاره كرد. هدف از انجام اين تحقيق بررسي تأثير جايگزين شير بر عملكرد، فراسنجه‌هاي خوني و توسعه شكمبه بود. مواد و روش‌ها: در اين تحقيق از 42 رأس بره نر و ماده (به تعداد مساوي از هر جنس) تازه متولد شده از نژاد قزل استفاده شد. تيمارها در هر گروه جنسي شامل 1- شير كامل ميش كه در دو وعده صبح و عصر هر 12 ساعت كنار ميش مادر قرار مي‎گرفتند و جيره آغازين كه به ‎صورت آزاد در اختيار بره ‎ها قرار داده شده بود به عنوان گروه شاهد 2- جايگزين شير 1 (ايراني) كه 15 درصد وزن بدن به همراه جيره آغازين به ‎صورت آزاد، به بر‏ه ‎ها داده مي ‎شد 3- جايگزين شير 2 (خارجي) كه 15 درصد وزن بدن به همراه جيره آغازين ‌به‎ صورت آزاد به بره ‎ها داده مي‎ شد. به هر تيمار در هر جنس 7 بره اختصاص داده شد. جايگزين‌هاي شير نيز در دو نوبت صبح و عصر تا زمان از شيرگيري در اختيار بره‎ ها قرار گرفت. خوراك مصرفي به صورت روزانه اندازه‌گيري شد. وزن‌كشي بره‌ها هر دو هفته يكبار صورت گرفت. به منظور تعيين تأثير جايگزين‌هاي شير بر فراسنجه‌هاي خوني در روزهاي 35 و 75 خون‌گيري به‌عمل آمد. در هفته سيزدهم بره‌هاي نر كشتار شدند و خصوصيات اندام‌هاي داخلي لاشه و توسعه شكمبه آن‌ها اندازه‌گيري شد. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه جايگزين شير باعث افزايش مصرف خوراك شد كه اين افزايش در بره‎هاي دريافت كننده جايگزين شير ايراني بيشترين بود (0/01 p). همچنين مصرف خوراك در بره‌هاي نر بيشتر از بره‌هاي ماده بود و با اف‍زايش سن بره‌ها، مصرف خوراك نيز به طور معني‌داري افرايش يافت (0/01 p). داده‎هاي مربوط به افزايش وزن بعد از شير‌گيري بره‌ها نشان داد كه بره‌هاي دريافت كننده جايگزين شير ايراني و خارجي افزايش وزن بيشتري نسبت به بره‌هاي دريافت كننده شير مادر داشتند (0/01 p). هيچ كدام از فراسنجه‌هاي خوني مورد بررسي به جز گلوكز تحت تأثير جايگزين شير ايراني و خارجي و همچنين جنسيت بره‌ها قرار نگرفتند. وزن كبد (0/01 p) و طحال (0/05 p) در بره‌هاي گروه شاهد بيشترين بود و در بره‌هاي جايگزين شير ايراني كمترين بود. همچنين چربي محوطه بطني در گروه جايگزين شير ايراني بيشترين بود (0/05 p). پرزهاي شكمبه بره‌هاي مورد آزمايش به طور معني‌داري تحت تأثير جايگزين شير قرار نگرفتند. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج مثبت مشاهده شده در ارتباط با مصرف خوراك و وزن بعد از شيرگيري استفاده از جايگزين شير ايراني در بره‌هاي شيرخوار قابل توصيه است.