تأثيرات آلودگي رودخانه مرزي ارس توسط كشورهاي ارمنستان و آذربايجان بر امنيت و منافع ملي ج.ا.ايران

امروزه با توجه به حساسيت‌هاي بالاي حوزه‌ها و مرزهاي آبي بين كشورها، بحران ناشي از آن مي‌تواند امنيت حوزه‌هاي مرزي مجاور و حتي امنيت ملي يك كشور را با مخاطره جدي مواجه سازد. رودخانه ارس كه مرز شمالي ايران با كشورهاي ارمنستان، جمهوري نخجوان و جمهوري آذربايجان را ترسيم مي‌كند، نقش منحصربه‌فردي در تأمين منبع آب بخش انساني و كشاورزي سه استان شمال غربي كشور ايفا مي‌كند. درواقع مي‌توان گفت امنيت آبي و غذايي بخش بزرگي از كشور در آن منطقه به آب رودخانه مرزي ارس وابسته است. با توجه به اهميت موضوع، در تحقيق حاضر از روش توصيفي- تحليلي استفاده گرديده وجهت گردآوري اطلاعات از منابع كتابخانه‌اي و مراجعه به اسناد بهره‌برداري شده است. همچنين منطقه مذكور به‌صورت ميداني و با بررسي عكس‌هاي هوايي و نقشه‌هاي منطقه كاوش گرديده است. با توجه به عدم كنترل آذربايجان و ارمنستان بر آلاينده‌هاي صنعتي و معدني اين كشورها در مناطق مرزي حاشيه حوزه رودخانه ارس، بررسي‌ها و آزمايش‌هاي انجام‌شده حاكي از ورود پساب‌ها و آلاينده‌هاي صنعتي و معدني بسيار مضر در آب اين رودخانه است. همچنين تحقيقات در حوزه استفاده از اين آب آلوده در مناطق حاشيه مرزي رودخانه، نشانگر وقوع خسارات جبران‌ناپذير در حوزه انساني و زيست‌محيطي براي اين سه استان است كه با توليد بحران‌هاي دامنه‌دار در اين مناطق در ابعاد مختلف، امنيت ملي كشور را در آينده نزديك از اين منظر با مخاطره جدي مواجه خواهد ساخت.