اصول و راهكارهاي طراحي فضاي باز مدارس ويژه مبتني بر بهبود رفتار سازشي

زمينه و هدف: مدارس ويژه كه پذيراي كودكان داراي نيازهاي ويژه از جمله كودكان داراي ناتواني هوشي هستند، بايد در راستاي نيل به اهداف آموزشي و رفع نيازهاي جسمي و رواني خاص ايشان طراحي گردند. يكي از مهم ترين اين اهداف ارتقاء رفتار سازشي مي باشد.اين پژوهش در پي يافتن معيارهايي براي طراحي فضاي باز مدارس ويژه است تا از طريق بهبود رفتار سازشي كودكان داراي ناتواني هوشي، آنان را براي زندگي مستقل در آينده آماده سازد. روش بررسي: روش تحقيق به كارگرفته شده در اين پژوهش آميخته مي باشد و بر پيمايش اكتشافي از نوع دلفي استوار است. با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخت كه در اختيار جامعه تحقيق شامل متخصصان روانشناسي كودكان استثنايي و معمار قرارداده شد، با روش تحليل محتوا مولفه ها و صفات فضايي موثر بر بهبود رفتارسازشي در چندين مرحله مورد پرسش قرار گرفته است. سپس جهت كشف ارتباط بين متغيرهاي تحقيق از آزمون همبستگي و رگرسيون خطي چند متغيره استفاده گرديد. در گام بعدي بر اساس اهداف تحقيق راهكارهاي معماري از متخصصان معمار مورد پرسش قرار گرفتند و پس از استخراج مهم ترين راهكارها، به منظور اطمينان از صحت داده ها نظرسنجي از مربيان اين كودكان انجام شد. يافته ها: بر طبق نتايج به دست آمده طراحي فضاي باز مدارس ويژه بايد بر شش اصل كلي شبيه سازي فضاي مدرسه به اجتماع، بازي سازي، شبيه سازي فضاي مدرسه به خانه، مشاركت زايي، توجه به رنگ، بافت، فرم و سهولت متكي باشد. بحث و نتيجه گيري: افزايش فضاهاي جمعي و مشاركت زا ،ارتباط مستقيم با عناصر طبيعي محيط، تحريك حواس با استفاده از رنگ، بافت و موسيقي و نيز فراهم آوردن امكان بازي هاي گروهي و نمايشي در فضاي باز مدارس زمينه را براي رشد فاكتورهاي موثر بر رفتار سازشي فراهم مي آورد.