ارائه الگويي بر تعيين امتياز شفافيت مالياتي شركتها به روش AHP

سيستم جديد ماليات ستاني در كشور به دنبال تشويق مؤديان مالياتي به شفافيت مالياتي بيشتر بوده، به طوري كه شركت ها و مؤديان مالياتي كه از منظر مالياتي شفاف بوده و داراي رتبه ريسك پايين مي باشند نيازي به حسابرسي مجدد توسط مأمورين مالياتي نبوده و ماليات ابراز شده توسط مؤدي مورد قبول سازمان امور مالياتي مي باشد. پژوهش حاضر با رويكرد كيفي- كمي و با هدف ارائه الگويي جهت تعيين امتياز شفافيت مالياتي شركتها انجام شده است. براي انجام پژوهش حاضر، ابتدا با پرسش از 18 خبره دانشگاهي و مالياتي مستقل نظر از هم، 32 عامل كمي مؤثر بر شفافيت مالياتي در شش بعد، كه بر اساس گزارشهاي منتشره در خصوص اين شركت ها قابل اندازه گيري است، شناسايي شد. همچنين جامعه آماري در بخش پرسشنامه، از اساتيد دانشگاه، مديران مالي، حسابرسان مستقل و مأموران مالياتي بوده كه تعداد36 نفر بر اساس جدول كرجسي و مورگان به صورت تصادفي، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گرد آوري اطلاعات در بخش كيفي مصاحبه نيمه ساختار يافته و در بخش كمي پرسشنامه روش بهترين- بدترين سلسله مراتبي بود. روايي پرسشنامه توسط خبرگان و متخصصان مورد تاييد قرار گرفت و براي تعيين پايايي پرسشنامه بهترين- بدترين براي هر دسته از ابعاد و متغيرها نرخ سازگاري محاسبه شد. بر اساس نتايج بدست آمده 32 عامل مؤثردر قالب شش بعد راهبري شركتي، عوامل حسابرس، عوامل استراتژي، نسبتهاي مالي، ويژگيهاي عمومي و عوامل اجتماعي بر شفافيت مالياتي شركتها شناسايي و بر اساس اين عوامل، الگويي جهت تعيين امتياز شفافيت شركتهاي ايراني ارائه گرديد. سپس اين عوامل و متغير وابسته، اندازه گيري و اثرگذاري ابعاد، مورد آزمون قرار گرفت، نمونه آماري تحقيق در اين مرحله شامل 110 شركت بورسي بوده كه به روش غربالگري انتخاب شدند و دوره زماني آن، سالهاي1395 الي 1399‎‏ است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه عوامل و متغيرهاي شناسايي شده به ميزان 63 درصد توانايي توضيح دهنگي شفافيت مالياتي شركت ها را دارند.