تاثير برداشت از چاه‌هاي عميق و نيمه‌عميق بر روي افت سطح‌ايستابي و پارامترهاي كيفي آب‌زيرزميني در دشت‌گرگان

پژوهش حاضر به‌منظور بررسي تاثير افزايش بي رويه حفر چاه هاي آب و در پي آن برداشت بيش از توان تجديدشوندگي آبخوان دشت گرگان بر روي افت سطح آب زيرزميني و برخي پارامترهاي كيفي آب در يك دوره مشخص 30 ساله انجام‌ شد. بدين منظور روند تغييرات بارندگي، حفر چاه‌ها، نوسانات سطح آب، و همچنين برخي پارامترهاي فيزيكوشيميايي در دوره مورد مطالعه بررسي شد. براي بررسي وجود اختلاف آماري بين پارامترهاي كمي و كيفي از آزمون تجزيه واريانس داده‌ها استفاده شد. تغييرات سالانه حفر چاه‌هاي مجاز و غيرمجاز استان نشان از يك روند افزايشي در تعداد چاه‌هاي حفر شده در دشت گرگان و در پي آن افزايش حجم آب برداشت‌شده از اوايل دهه ‌60 دارد. نتايج بررسي‎‌هاي آماري، نمودار ميله‌اي تغييرات سالانه سطح آب‌زيرزميني چاه‌هاي عميق و نيمه عميق و همچنين هيدروگراف‌هاي واحد آبخوان‌هاي عميق و نيمه عميق مورد مطالعه نشان از افت سطح آب زيرزميني در هر دو آبخوان نيمه عميق و عميق در بازه زماني مورد مطالعه دارد. با توجه به ثابت بودن ميزان متوسط بارندگي سالانه در دوره آماري مورد مطالعه، حفر چاه‌هاي كم‌عمق و عميق و در پي آن برداشت بي‌رويه از آبخوان‌هاي عميق و نيمه عميق محتمل‌ترين عامل اصلي در افت سطح آب‌هاي زيرزميني در دشت مورد مطالعه مي‌باشد. براساس نتايج آماري بين اكثر پارامترهاي فيزيكوشيميايي چاه‌هاي نيمه‌عميق و عميق در دو دوره قديم و جديد اختلاف معني‌داري مشاهده شد. اگرچه اين تغييرات در چاه‌هاي نيمه عميق بيشتر از چاه‌هاي عميق مي‌باشد. همچنين دو پارامترCl وNa كه از عوامل اصلي شوري آب مي‌باشند بيشترين تغييرات را دارند. نمودار‌هاي هيدروژئوشيميايي مربوط به آبخوان‌هاي دشت نشان از افزايش مواد جامد محلول و همچنين تغيير تيپ و رخساره‌هاي هيدروشيميايي آب زيرزميني در دوره جديد دارد. اگرچه روند تغييرات در آبخوان كم‌عمق شديدتر مي‌باشد.