بررسي اثرات تاريخ كاشت و رقم بر صفات فيزيولوژيك و عملكرد دانه گندم آبي (.Triticum aestivum L) در شرايط آب و هوايي خرم‌آباد

به‌رغم پيشرفت‌هاي ژنتيكي، بروز عوامل محدودكننده‌اي همچون اقليم، خاك و مديريت زراعي باعث گرديده است در بسياري از مناطق، فاصله قابل‌توجه بين عملكرد برداشتي زارعين و پتانسيل عملكرد ژنتيكي ايجاد گردد. شناخت عوامل محدودكننده و برنامه‌ريزي مناسب و تعيين راهكارهاي افزايش سازگاري گياهان زراعي به اين تغييرات احتمالي، سبب پاسخ مناسب گياهان زراعي به اين تغييرات مي‌شود. بدين منظور، مطالعه حاضر باهدف بررسي اثر تاريخ كاشت و رقم بر عملكرد و صفات فيزيولوژيك آزمايشي به‌صورت اسپليت پلات در قالب طرح آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1400-1399 در دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان اجرا گرديد. عامل اصلي شامل چهار تاريخ كشت 15 مهر، 30 مهر، 15 آبان، 30 آبان و عامل فرعي رقم كه اين ارقام شامل چمران 2، سيروان و ميهن بودند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر ساده تاريخ كاشت بر كليه‌ي صفات موردبررسي در سطح احتمال يك درصد و اثرات ساده رقم بر صفات سرعت فتوسنتز، عملكرد دانه در سطح احتمال يك درصد و هدايت مزوفيلي، هدايت روزنه‌اي در سطح احتمال پنج درصد معني‌دار شد. تاريخ كاشت 15 مهرماه به دليل كشت زودهنگام و حادث شدن مراحل رشدي با دماهاي پايين‌تر از تحمل گياه و تاريخ كاشت 30 آبان به دليل تأخير در زمان كاشت سبب كاهش عملكرد دانه گرديد. به‌طوركلي تاريخ كشت مناسب ضمن افزايش شرايط بهينه براي ارقام گندم ويژگي‌هاي رشدي و فيزيولوژيك گياه ازجمله مؤلفه‌هاي فتوسنتزي، شرايط مساعدي را براي رشد مطلوب‌تر گياه فراهم نموده و نهايتاً عملكرد دانه را افزايش مي‌دهد. در اين مطالعه اين تاريخ كاشت 15 آبان و رقم ميهن به ترتيب به‌عنوان بهترين تاريخ كاشت و رقم براي منطقه خرم‌آباد و مناطق آب‌و‌هوايي مشابه آن توصيه مي‌گردد.