اثر جوشانده گياه دارويي چوغان (Seidlitzia rosmarinus) بر عملكرد شيردهي و توليدمثلي گاوهاي اوايل شيردهي

چوغان با نام علمي Seidlitzia rosmarinus، گياهي دارويي و بومي مناطق شورپسند بوده كه ريشه آن سرشار از ساپونين مي‌باشد و داراي خواص آنتي اكسيداني، ضد ميكروبي، ضد‌عفوني‌كننده و ضد سم است. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي تأثير جوشانده گياه دارويي چوغان بر عملكرد شيردهي و توليدمثلي گاوهاي تازه‌زاي هلشتاين بود. 100 رأس گاو شيري تازه زا با دو تيمار و 50 تكرار در قالب يك طرح كاملاً تصادفي بدين منظور استفاده شد. تيمارهاي آزمايشي شامل گروه كنترل بدون افزودني گياهي و گروه دريافت‌كننده جوشانده 500 گرم گياه دارويي چوغان به‌مدت سه روز پس از زايش بودند. به‌منظور تهيه جوشانده، 500 گرم گياه خشك چوغان با پنج ليتر آب به‌مدت حدود 20 دقيقه جوشانده شد و محلول حاصل پس از خنك و صاف شدن به دام‌ها خورانده شد. جهت تعيين فراسنجه‌هاي خوني، از تمامي گاوها در روز 12 خون گيري انجام شد. همچنين فراسنجه هاي توليدمثلي شامل روزهاي باز، فاصله زايش تا آبستني، تعداد دام هاي آبستن شده تا سه ماه پس از زايش و وضعيت بروز مشكلات و بيماري هاي توليدمثلي براي دام هاي دو گروه ثبت گرديد. نتايج به‌دست آمده نشان داد كه استفاده از جوشانده گياه دارويي چوغان در گاوهاي پس از زايش تأثير معني‌داري بر ميانگين توليد شير و تركيبات شير را در طي پنج دوره پنج ماهه پس از زايش نداشت (0.05 P). درصد آبستني كمتر از 100 روز پس از زايش و 100 تا 200 روز پس از زايش نسبت به گروه شاهد افزايش يافت. همچنين نتايج نشان داد، درصد گاوهاي آبستن شده با يك الي دو تلقيح در گروه‌هاي دريافت‌كننده چوغان بيشترين مقدار در مقايسه با گروه شاهد بود. آناليز آماري داده ها نشان داد كه 70 درصد وضعيت رحم براي گاوهاي دريافت‌كننده جوشانده گياه چوغان نرمال بود، به طوري كه اين مقدار براي گاوهاي گروه شاهد 54.14 درصد مشاهده گرديد. همچنين نتايج مربوط به گاوهاي درگير متريت پس از زايش نيز نشان از كاهش درگيري متريت در گروه دريافت‌كننده جوشانده گياه چوغان بود، به طوري كه اين مقدار 20 درصد در مقابل 31.42 درصد در گروه شاهد بود. غلظت خوني گلوكز تحت تأثير خوراندن جوشانده افزايش و غلظت اسيدهاي چرب غير استريفيه كاهش يافت. غلظت هاي خوني ساير فراسنجه ها شامل كلسترول، تري گليسيريد، پروتيئن كل، آلبومين، اوره و بتاهيدروكسي بوتيرات تحت تأثير جوشانده گياه دارويي چوغان قرار نگرفتند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه خوراندن جوشانده گياه دارويي چوغان به گاوهاي تازه زايمان كرده مي تواند اثرات مثبتي بر عملكرد توليدي و توليدمثلي گاوهاي تازه زاي هلشتاين داشته باشد.