عوامل اقتصادي و سياسي اثرگذار بر متناسب‌سازي مستمري‌هاي بازنشستگي در ايران

متناسب سازي مستمري هاي بازنشستگي به دليل وجود تورم هاي بالا در ايران بسيار ضرورت دارد. متناسب سازي مستمري ها در جهان اغلب با يك قاعده و با لنگر بر يك شاخص مشخص انجام ميشود، اما در ايران بدون قاعده بوده و به صلاحديد دولت مي باشد؛ بنابراين، ضروري است كه عوامل اقتصادي و سياسي اثرگذار بر متناسب سازي مستمري هاي بازنشستگي در ايران مورد مطالعه قرار گيرد.اين مقاله با استفاده از آمارهاي سازمان تأمين اجتماعي بين سال هاي 1340 تا 1396، ابتدا نرخ سالانه تعديل مستمري ها را محاسبه مي‌كند و با يك مدل OLS آن را توضيح ميدهد.متناسب سازي مستمري ها در ايران تحت تأثير منابع درآمدي صندوق بازنشستگي، ساير مخارج از جمله مخارج درمان، نسبت پشتيباني جمعيتي، سطح حداقل دستمزد تعيين شده و چرخه هاي تجاري (توليد ناخالص داخلي) و چرخه هاي سياسي (انتخابات رياست جمهوري و مجلس) قرار دارد. مستمري ها در سال هاي عادي با نرخي حدود 0.6 تورم تعديل شده اند، اما در سال هاي انتخابات رياست جمهوري متناسب سازي بيشتر و به نسبت 1.23 تورم صورت مي گيرد.مستمري ها به تدريج در قبال هزينه هاي زندگي ناكافي ميشوند و معيشت بازنشستگان تحت تأثير نوسانات سياسي قرار گرفته است. سازمان تأمين اجتماعي در پرداخت مستمري ها در عمل به شكل بدون اندوخته (PAYG) اداره شده به گونه اي كه نسبت پشتيباني جمعيتي و درآمدهاي حق بيمه بيشترين تأثيرگذاري را داشته اند. همچنين مستمري ها با حدأقل دستمزد رابطه مثبت و با توليد ناخالص داخلي رابطه منفي دارد كه نشان مي دهد اين نوع از مخارج عملكرد ضدچرخه اي و تثبيت كننده خودكار دارند.