مروري بر معضلات، دستورالعمل ها با نگاهي به آينده ي پيوند سلول هاي بنيادي خون ساز(مغز استخوان) در دوران شيوع كوويد-19

عليرغم تمام تحقيقات گسترده در تكنيك‌هاي سلول درماني و پيوند سلول‌هاي بنيادي خون‌ساز، عفونت‌هاي ويروسي از جمله عوامل تأثيرگذار در افزايش مرگ‌ومير بعد از پيوند هستند. بر اساس داده‌هاي موجود، سركوب سيستم ايمني در HSCT، استفاده از رژيم ميلوآبلاتيو و اقامت طولاني‌مدت بيمار در بيمارستان با خطر بالاي ابتلا به عفونت همراه است. بنابراين، همه‌گيري COVID-19 يكي از عوامل خطر در بيماران تحت HSCT است. هدف از اين مطالعه مروري بر تجربيات مراكز پيوند مغز استخوان دنيا و ارائه راهكارهاي بكار گرفته‌شده در اين مراكز در دوران شيوع ويروس كوويد-19 است. مطالعه حاضـر از نـوع مطالعه مـروري است و اطلاعات جمع‌آوري‌شده در اين مقاله بـر پايه جسـتجو اينترنتي در پايـگاه هاي داده هاي علمي-پزشكي از جملـه؛  SID, Google Scholar, PubMed در سال 2020 بـا اسـتفاده از واژگان كليدي؛ پيوند مغز استخوان، پيوند سلول هاي بنيادي خون‌ساز، كوويد-19 و لوسمي حاد ست كه در نهايت 50 مقالـه به‌عنوان منابـع مربوطـه و نهايـي جهـت بررسـي ايـن موضـوع انتخـاب شـد. با توجه اينكه هنوز شيوع ويروس كوويد-19 در دنيا كنترل نشده است، نمي توان پيوند مغز استخوان را در بيماران كانديد پيوند مغز استخوان را به تعويق انداخت و بر طبق مطالعاتي و تجربيات مراكز درماني در طي دو سال گذشته، رعايت دستورالعمل‌هايي كه در زمينه جلوگيري از ابتلا به كوويد-19 توسط سازمان جهاني بهداشت توصيه‌شده است در كنار دستورالعمل هاي انجمن پيوند مغز استخوان اروپا و آمريكا توانسته انجام اين درمان پرخطر را دوران شيوع كوويد-19  براي بيماران امكان‌پذير نمايد. بهتريـن راه در شـرايط حاضـر جلوگيري از ابتلا بيماران كانديد پيوند و اهداكنندگان قبل از پيوند مغز استخوان؛ مديريـت بخش و آموزش كادر درماني و بيماران براي جلوگيـري از انتقال ويروس اسـت. جهـت انجام پيوند مغز استخوان بيماران و دهندگان قبل از ورود به بخش بايد 14 روز قرنطينه خانگي را رعايت نمايند و به دليل مشكلات پيش‌آمده در نقل‌وانتقال‌هاي بين المللي بهتر است فرآورده‌هاي سلولي قبل از انتقال منجمد و قبل از تزريق از نظر كوويد-19 غربالگري شوند. آموزش كادر درماني و انجام تست غربالگري در صورت داشتن علائم اوليه مي تواند از انتقال ويروس به بيماران بستري در بخش پيوند توسط كادر درماني جلوگيري نمايد. رعايت اصول قرنطينه خانگي در بيماران قبل و بعد از پيوند مغز استخوان،  از ابتلا اين بيماران به كوويد-19 در زمان‌هايي كه دچار نقص سيستم ايمني هستند، جلوگيري مي نمايد.