ارزيابي تغييرات كيفيت آب آشاميدني دشت اروميه با استفاده از شاخص تلفيقي كيفيت آّب (IWQI)

Evaluation of drinking water quality variation in Urmia plain using Integrated Water Quality Index (IWQI)

عوامل مختلفي در كيفيت آب دخيل هستند كه بررسي همه اين عوامل به منظور ارزيابي كيفيت آب كار سختي مي‌باشد. شاخص-هاي كيفي ابزاري قدرتمند براي جمع‌بندي و مقايسه كيفيت آب زيرزميني مي‌باشند. تحقيق حاضر به بررسي شاخص تلفيقي كيفيت آب (IWQI) با روش زمين آمار كريجينگ براي دشت اروميه بين سال‌هاي 1391 تا 1400 در يك دوره زماني 10 ساله مي-پردازد. پارامترهاي فيزيكوشيميايي شامل اسيديته (pH)، هدايت الكتريكي (EC)، مواد جامد محلول (TDS)؛ و يون‌هاي كلسيم، منيزيم، سديم، پتاسيم، كلر و سولفات براي محاسبه شاخص به‌كار رفته است. براي سال‌هاي مختلف تعداد 63 نمونه آب زيرزميني به‌منظور محاسبه شاخص IWQI مورد استفاده قرار گرفت و با ساير شاخص‌ها مانند درصد سديم و نسبت جذب سديم (SAR) مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج حاكي از اين است كه بيشتر قسمت‌هاي دشت اروميه از لحاظ طبقه‌بندي شاخص IWQI در رده متوسط و خوب قرار دارد. همچنين كيفيت در سال 1383 نسبت به سال‌هاي قبلي بهتر بوده و نامناسب‌ترين كيفيت مربوط به سال 1398 مي‌باشد. بررسي تغييرات مكاني انجام گرفته براي شاخص IWQI نشانگر كيفيت پايين‌تر قسمت‌هاي جنوبي دشت نسبت به ساير قسمت‌ها، به‌ويژه قسمت مياني دشت مي‌باشد. به‌طوري‌كه قسمت‌هاي جنوبي دشت از لحاظ رده‌بندي شاخص IWQI اغلب در رده متوسط بوده، و در سال 1398 با كاهش كيفيت كل دشت، قسمت‌هاي جنوبي نيز به رده ضعيف كاهش يافته‌اند. قسمت‌هاي مياني دشت وضعيت بهتري نسبت به ساير مناطق دارند، به‌خصوص در سال 1393 كه كيفيت مناطق مياني به رده عالي نيز ارتقا پيدا كرده است. كيفيت قسمت‌هاي شمالي دشت از لحاظ شاخص IWQI اغلب در رده خوب بوده به‌طوري‌كه در برخي سال‌ها به رده متوسط، و در سال 1398 به رده ضعيف تغيير يافته است.

There are different factors involved in water quality and it’s difficult to study all of these factors to assess water quality. Quality indexes are a powerful tool for conclusion and comparison groundwater quality. The current study investigates the integrated water quality index (IWQI) with the Kriging geostatistical technique for the Urmia plain between 2002 and 2011 over a period of ten years. Physicochemical parameters including acidity (pH), electrical conductivity (EC), total dissolved solids (TDS), and ions of calcium, magnesium, sodium, potassium, chloride and sulfate have been used to calculate the index. For different years, 63 groundwater samples were used to calculate the IWQI index and compared with other indexes such as %Na and sodium adsorption ratio (SAR). The results show that most parts of the Urmia plain are in the middle and good class in terms of IWQI classification. Also, the quality in 2004 is better than previous years and the most unsuitable quality is related to 2010. The study of spatial variations of the IWQI indicates the lower quality of the southern parts of the plain than other parts, especially the center part of the plain. As the southern parts of the plain in terms of IWQI classification is often in the middle class, and in 2010 with the decrease in the quality of the entire plain, the southern parts have also decreased to a lower quality class. The center parts of the plain are in a better condition than other parts, especially in 2004, when the quality of the middle class improved to an excellent level. The quality of the northern parts of the plain in terms of IWQI is often in the good class, so that in some years it has changed to the middle class and in 2010 to the poor class.