افزايش ميزان املاح ناشي از برداشت آكيفر با استفاده از مدلGMS در دشت دهگلان – استان كردستان

Increasing the amount of solutes due to aquifer abstraction by using GMS model in Dehgolan plain - Kurdistan province-Iran

برداشت بي‌رويه از آب‌هاي زيرزميني و خشكسالي از عوامل افزايش آلودگي و كاهش كيفيت مي‌باشد، مدل‌سازي دشت دهگلان با مدل MODFLOW در قالب نرم افزار GMS با هدف پيش‌بيني سطح آب و بررسي رابطه تغييرات پتانسيل سطح آب با مقادير پارامترهاي كيفي (EC و TDS) انجام شد. شبيه‌سازي براي يك دوره 8 ساله، از مهر 1387 تا بهمن 1394 انجام گرديد. مدل مذكور براي مهر 1387 تا مهر 1394 واسنجي و چهار ماه بعد از آن صحت سنجي گرديد. نتايج واسنجي در دو حالت ماندگار و غيرماندگار نشان داده كه هدايت هيدروليكي از قسمت جنوب دشت به سمت قسمت مياني و خروجي دشت كمتر شده و آبدهي ويژه نيز در قسمت مياني و شمال دشت نسبت به قسمت‌هاي ديگر بيشتراست. آزمون آناليز حساسيت نيز نشان داد كه مدل به كاهش هدايت هيدروليكي و افزايش تغذيه حساسيت بيشتري نشان مي‌دهد. اطمينان از توانايي مدل در پيش‌بيني آينده آبخوان ،پيش‌بيني براي 6 سال با فرض ادامه روند كنوني تا سال 1401 انجام شد، در نتيجه پيش‌بيني با در نظر گرفتن اثرات محتمل وارد بر آبخوان با ادامه روند كنوني مدنظر قرار گرفت، با اعمال اين روند نشان داد كه افزايش افت سطح آب از قسمت‌هاي شمالي دشت به سمت مركز و ورودي دشت ادامه خواهد داشت. تغييرات افت سطح آب بر كيفيت آب زيرزميني در دشت نقشه تغييرات سطح آب و نقشه تغييرات پارامترهاي كيفي (EC و TDS)، طي 8 سال مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد روند تغييرات كيفي تقريبا در راستاي تغييرات سطح آب بوده و در قسمت شمال دشت با ادامه روند افت سطح آب، مقدار پارامترهاي كيفي (EC و TDS) به دليل كاهش سطح آب وكاهش تغذيه آبخوان در سال‌هاي اخير يافته است. همچنين در قسمت جنوب دشت كه چاه بهره‌برداري كم‌تري در آن قرار دارد و ورودي دشت محسوب مي‌شود مقدار پارامترهاي كيفي كاهش يافته است.

Due to uncontrolled abstraction of groundwater and drought appearance, are the main factors in increasing deteroation of the quality of groundwater. Modeling of Dehgolan plain, using MODFLOW by using GMS software with the aim of predicting groundwater water levels was attempted. The relationship between water level potential variations and the water quality parameters (EC and TDS) was investigated. Simulations were performed for a period of 8 years time (October, 2008 to February 2015). The model was calibrated for October, 2008 to October, 2015 and validated for four months. Calibration results in both steady and non-staedy states have shown that the hydraulic conductivity decreases in the southern part of the plain. The specific discharge increases in middle and northern parts .Sensitivity analysis showed that the model shows more sensitivity to decrease in hydraulic conductivity and increase in recharge. After verifying the model and ensuring the model's ability to predict the future of the aquifer, the forecast was made for 6 years, assuming the current trend continues until 2022. The possible effects on the aquifer with Continuation of the current trend were considered in Dehgolan plain. The result showed that the decrease of water level will continue in the northern parts of the plain. The quality parameters map (EC and TDS) were evaluated during 8 years. The trend of quality changes is almost similiar with variations in water level and in the northern part of the plain. With the continuation of the trend of water level abstarctions, the amount of quality parameters (EC and TDS) will deterioted in recent years. Also, in the southern part of the plain, the quality parameters have deterioted.