ارزيابي آثار رفاهي محدوديت كاشت برنج در ايران

برنج، يكي از محصولات راهبردي ايران به شمار رفته و نقش اساسي در تامين امنيت غذايي پايدار دارد. از طرف ديگر در جريان توليد اين محصول منابع آب قابل توجهي صرف مي‌شود. از اين رو، با توجه به كمبود منابع آبي كشور و خشكسالي‌هاي چند دهه اخير، لازم است كه سياست‌هاي لازم به منظور سازگاري با اين شرايط در كشور اتخاد شود. هدف تحقيق حاضر، ارزيابي اثرات و پيامدهاي اجراي طرح محدوديت كشت برنج به جزء دو استان گيلان و مازندران بر شاخص‌هاي مقداري و رفاهي بازار اين محصول در كشور است. براي اين منظور با استفاده از داده‌هاي سال 1400 و مدل برنامه‌ريزي تعادل فضايي اثرات اقتصادي اجراي اين طرح مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد، در صورت اجراي ممنوعيت كشت، مقدار عرضه و تقاضاي داخلي به ترتيب به ميزان 32/6 و 7/5 درصد كاهش مي‌يابد. از دلايل كاهش كمتر مقدار تقاضا، افزايش 47 درصدي مقدار واردات است. همچنين قيمت‌هاي داخلي نيز افزايش مي‌يابند. ديگر نتايج تحقيق از ديدگاه شاخص‌هاي رفاهي نشان داد، اجراي اين طرح باعث كاهش رفاه عاملين بازار برنج به ميزان 23 درصد خواهد شد. از اين رو با توجه به اثرات رفاهي قابل توجه اين سياست، پيشنهاد مي‌شود روش‌هاي كاهنده مصرف آب بر ممنوعيت آن ترجيح داده شود.