درآمدي بر شناسايي پراكنش توسعه‌يافتگي در افغانستان با كمك تكنيك تاپسيس اقليدسي

يكي از مسائل مهم كشور افغانستان پراكنش نابرابر توسعه‌يافتگي در بين ولايات مختلف افغانستان است. توسعه‌يافتگي بر اساس معيارهاي مختلفي مانند سطح درآمد، سطح سواد و تحصيلات، بهداشت، زيرساخت‌هاي فيزيكي و ارتباطي و غيره قابل سنجش است. پژوهش حاضر با هدف بررسي اختلاف سطح توسعه‌يافتگي در كشور افغانستان براي دو مقطع زماني 1394 و 1398 انجام شد. براي اين منظور، رويكرد سه مرحله‌اي شامل انتخاب شاخص‌هاي توسعه، محاسبه درجه توسعه‌يافتگي ولايات و تجزيه و تحليل تغييرات منطقه‌اي با استفاده از تكنيك تاپسيس اقليدسي استفاده شد. نتايج نشان مي‌دهد؛ 1) ولايت كابل در هر دو مقطع زماني در رتبه نخست توسعه‌يافتگي قرار گرفته است. 2) درجه توسعه‌يافتگي كابل در سال 1398 نسبت به 1394 با كاهش مواجه بوده است و از عدد يك به مقدار 0/5280 رسيده است. كاهش درجه توسعه‌يافتگي در ساير ولايات افغانستان نيز به غير از ولايت كندز، هرات و هلمند، رخ داده است. 3) به طور كلي مي‌توان گفت، وضعيت توسعه‌يافتگي اين كشور بهبود نيافته است. چرا كه ميانگين توسعه‌يافتگي ولايات افغانستان در مقطع سال 1398 نسبت به سال 1394 افزايش نيافته و انحراف معيار توسعه‌يافتگي اين كشور نيز كاهش نيافته است. 4) شكاف بين پيشرفته‌ترين و عقب‌مانده‌ترين ولايات بيشتر شده است.