قابليت سنجي جاذبه هاي گردشگري در نواحي روستايي شهرستان نيشابور

توسعة همه جانبه و پايدار گردشگري روستايي مستلزم شناخت و بهره گيري مناسب از پتانسـيل هـاي بـالقوه و در نهايت برنامه ريزي درست است؛ جاذبه‌هاي گردشـگري يكي از عناصر اصلي گردشگري است كه بدون آن ايجاد تقاضا براي مقصد گردشگري دشوار است. شهرستان نيشابور با داشتن جاذبه‌هاي گردشگري روستايي طبيعي و انساني متنوع، يكي از مقاصد اصلي گردشگري استان خراسان رضوي است كه سالانه گردشگران زيادي را به خود جذب مي كند و سبب شده كه شهرستان نيشابور پس از شهرستان مشهد، موقعيت ويژه اي در زمينۀ گردشگري در استان خراسان رضوي داشته باشد. بااينكه شهرسـتان نيشابور با ويژگي‌هاي خاص گردشگري روستايي خود مي‌تواند تبديل به يكي از كانون هاي گردشگري روستايي استان شود اما تـاكنون ايـن جاذبه هاي متنوع و ارزشمند طبيعي و انساني كمتر موردتوجه قرارگرفته است. لذا در پژوهش حاضر سعي شده با ظرفيت سنجي جاذبه ها، محورهاي گردشگري روستايي در راستاي توسعه گردشگري شناسايي شود. بديهي است، شناسايي قابليت‌ها و پتانسيل‌هاي گردشگري مي‌تواند فرصت‌هاي خوبي براي رشد روستاها فراهم كند. روش تحقيق، توصيفي - تحليلي و گردآوري اطلاعات ميداني با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بوده و به كمك 233 خبره محلي تكميل شد. تجزيه و تحليل داده ها و طبقه بندي روستاها بـا اسـتفاده از سيسـتم اطلاعـات جغرافيايـي(GIS) و مـدل AHP انجام گرفت؛ بدين منظور، 44 لايه اطلاعاتي شـامل 15 جاذبه طبيعي، 8 جاذبه فرهنگي و 21 جاذبه تاريخي تهيه و در محيـط GIS تصحيح خطـا گرديـد. اعمـال وزن هـاي مناسـب نيـز به كمك Expert Choice انجـام شـد؛ در ادامه با تلفيق و همپوشـاني لايه‌هاي اطلاعاتي در محيطGIS ، پهنه هاي مناسـب شناسـايي و اولويت هـاي برتـر توسعه گردشگري روستايي به تفكيك هر نوع جاذبه در شهرسـتان نيشابور معرفـي شد. نتايـج نشـان داد، روستاهاي داراي پتانسيل بالا در زمينه گردشگري به صورت نواري از حاشية شمال‌شرق به شمال غرب شهرستان كشيده شده اند. روستاهاي بوژان، گرينه، ينگجه، چكنه عليا، كليدر، برزنون، طاقان، عيش آباد، غار، سوقند، حصار، ديزباد عليا داراي قابليـت بيشـتري بـوده و لازم اسـت در اولويـت برنامه هاي توسعه گردشگري قرار گيرند. همچنين 6/46 درصد شهرستان از نظر پتانسيل جاذبه گردشگري روستايي در طبقه بسيار نامناسب، 61/16 درصد در طبقه نامناسب، 22/21 درصد در طبقه متوسط، 81/14 درصد در طبقه مناسب و 74/0 درصد در طبقة بسيارمناسب قرار دارند. به نظر مي رسد در صورتي كه گردشگري روستايي به نحوي مناسب با پراكندگي و تنوع جاذبه‌ها مديريت و برنامه ريزي شود، مي تواند خالق يا محرك فرايند توسعه يافته اي براي حصول به پايداري در نواحي روستايي و صنعت گردشگري باشد.