پروژه هاي توسعه شهري و توليد رانت در كلانشهر تهران

پروژه‌هاي توسعه شهري به عنوان فرايند سياسي قدرتمند و نوآورانه برآمده از پروژه نئوليبراليسم جهاني ذيل توسعه نابرابر جغرافيايي با سرپوش گذاشتن بر روي مناسبات واقعي اجتماعي نضج مي‌يابد و در معارضه گروه‌هاي هم سود كه هيچ يك حاضر به كناره‌گيري از منافع خود نيستند، نفوذ مي‌كند. هدف از اين مقاله شفاف ساختن چگونگي تداوم تصاحب رانت از طريق تحول در سياست‌ها و پروژه‌هاي توسعه شهري در سه دهۀ اخير در كلانشهر تهران است. روش‌شناسي اين مقاله مبتني بر فلسفه رئاليسم انتقادي است و با رويكردي بازانديشانه به قدرت و پيامدهاي آن در برنامه‌ريزي شهري و ماهيت طبقاتي پروژه‌هاي توسعه شهري توجه مي‌كند. يافته‌ها نشان داد رابطه ساختاري بين «پروژه‌هاي توسعه شهري» و قطبي شدن در كلانشهر تهران وجود دارد. پروژه‌هاي توسعه شهري به عنوان شيوه جديدي از توليد محيط مصنوع، به منافع اقتصادي خاص كه سازگار با استراتژي انباشت رانت اولويت مي‌دهد و تا حد زيادي از منافع و اولويت‌هاي گروه‌هاي اجتماعي بي‌قدرت از جمله فقراي شهري و طبقات كم‌درآمد صرفه نظر مي كند. علاوه بر اين، پروژه‌هاي توسعه شهري به اجرا درآمده در كلانشهر سطح بالايي از شكاف اجاره و رانت و افزايش قيمت زمين ايجاد مي‌كند كه به اعياني‌سازي با شخصيتي سوداگرانه و رانت‌جويانه منتهي مي‌شوند.