ارزش و عينيت، كاربرد روش‌شناسي ماكس وبر در سياست

از مهم‌ترين پرسش‌هاي مطرح در روش‌شناسي علوم اجتماعي در تمايز با روش‌شناسي علوم طبيعي، رابطه بين عينيت و واقعيت است. پرسش اصلي اين است كه چگونه مي‌توان بدون استفاده از روش‌هاي اثبات‌گرايانه (پوزيتويستي) از عينيت علوم فرهنگي و اجتماعي دفاع كرد؟ ماكس وبر از مهم‌ترين افرادي است كه سعي داشت رويكرد روشي علوم اجتماعي را بازيابي كند تا ضمن حفظ منحصربودگي آن، بتواند پاسخگوي علمي بودن و عينيت در اين علوم باشد. مهم‌ترين ادعاي او درباره ايجاد روشي متمايز براي علوم اجتماعي، ورود ارزش‌ها به سامان پژوهش‌ها و واقعيت‌هاي اجتماعي بود. يكي از بارزترين ارزش‌هايي كه پژوهشگر علوم اجتماعي درگير آن است، ارزش‌هاي سياسي يا علائق مربوط به سياست است. در پژوهش‌هاي وبر، استدلال شده كه جدايي قضاوت‌هاي ارزشي عملي (نگرش‌هاي سياسي، اخلاقي، زيباشناسي، فرهنگي و غيره) از برداشت‌هاي منطقي يا واقعيت‌هاي مشاهده‌شده تجربي ممكن و مطلوب است. در اين پژوهش با رويكردي تحليلي- تبييني، از روش تحليل متون استفاده ‌شده است تا آثار مربوط به مباحث روش‌شناسي ماكس وبر با تمركز بر دو مفهوم ارزش و عينيت بررسي شود. به‌عنوان مهم‌ترين دستاورد اين پژوهش، ارتباط دو مفهوم ارزش و عينيت در مطالعه سياست و به‌طور ويژه ارزش‌ها و مواضع سياسي در شكل‌گيري و فرايند پژوهش نشان داده مي‌شود. با تفكيك ربط ارزشي سياسي عالمان از مواضع سياسي آنها، مي‌توان به تبيين علمي دست يافت كه عينيت در پژوهش‌هاي اجتماعي-سياسي را محقق سازد.