بررسي تأثير شدت‌هاي مختلف چراي دام بر كميت و كيفيت توليد مراتع وكربن خاك در منطقة خبر بافت

پژوهش حاضر با هدف بررسي تغييرات كميت و كيفيت توليد مراتع زير چراي دام بر كربن خاك بوته‌­زارهاي نيمه‌‏خشك انجام شد. ‏در سه منطقه قرق، چراي متوسط و چراي شديد 3 ترانسكت 100  متري با فاصله  50 متر از هم انداخته و در طول هر ترانسكت 10 پلات مستقر شد. براي مقايسه شدت هاي مختلف چرايي از نظر متغيرهاي كربن خاك، توليد سالانه، پروتئين، ديواره سلولي منهاي همي‌سلولز و انرژي متابوليسمي از تحليل واريانس يك طرفه و آزمون حداقل اختلاف معني‌دار بهره‌گيري شد. ارتباط كربن خاك و توليد سالانه با شاخص‌هاي كيفيت توليد با آزمون همبستگي پيرسون بررسي شد. تحليل واريانس نشان داد كه مناطق قرق، چراي متوسط و چراي شديد از نظر توليد سالانه، پروتئين، انرژي متابوليسمي و ديواره سلولي منهاي همي‌سلولز اختلاف معني‌داري با يكديگر دارند (p 0/05)، اما اختلاف معني داري بين سه منطقه از نظر كربن خاك مشاهده نشد. تحليل همبستگي پيرسون نشان داد كه در منطقه قرق، توليد سالانه با شاخص‌هاي كيفيت توليد رابطه مثبت و معني‌ دار و در منطقه چراي شديد رابطه منفي و معني­‌داري دارد (p 0/01). رابطه معني‌ داري كربن خاك و توليد سالانه (p 0/05) و شاخص‌هاي كيفيت توليد (p 0/05) در منطقه قرق مشاهده شد. در منطقه چرا، كربن خاك با توليد رابطه مثبت و معني‌ داري ضعيفي دارد (p 0/05). گونه Artemisia aucheri به ترتيب با شاخص اهميت 0/158 و 0/275 مهم ترين گونه در مناطق قرق و چراي متوسط بود و گونه Bromus tectorum با شاخص اهميت 0/358 مهمترين گونه در منطقه چراي شديد بود. توليد سالانه و كيفيت توليد شاخص‌هاي مناسبي براي پيش‌بيني نوسان كربن خاك در عمليات مديريتي نيستند، زيرا اين متغيرها عكس‌العمل متفاوتي نسبت به مديريت چرا نشان دادند. با توجه به تأثير مديريت چرا بر ديگر كاركردهاي بوم‌ نظام، براي مديريت پايدار بوم نظام هاي مرتعي، پيشنهاد مي ‌شود ارتباط كمي و كيفي توليد با ديگر كاركردهاي مرتعي نيز بررسي شود.