ارزيابي پايداري بوم‌سازگان حوزه آبخيز خسرو‌شيرين آباده

تحقق توسعه پايدار منوط به نگرشي جامع بر مبناي شرايط بوم‌شناختي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در‌ هر منطقه است. حفاظت از منابع طبيعي تجديد‌پذير، بستر لازم براي بهبودبخشيدن به كيفيت زندگي انسان‌ها را فراهم مي‌كند. هدف از اين تحقيق، ارزيابي پايداري بوم‌سازگان‌ حوزه ي آبخيز خسروشيرين آباده بود. براي اين مطالعه از دو روش اتحاديه بين‌المللي حفاظت از طبيعت (IUCN) و دستورالعمل سازمان منابع طبيعي و آبخيزداري استفاده شد. در روش اول، ابتدا حوزه به 5 زيرحوزه تقسيم، و پايداري آن با استفاده از 3 معيار، 10 شاخص و 26 متغير در بخش پايداري بوم‌نظام، و 2 معيار، 6 شاخص و 16 متغير در بخش رفاه انسان، ارزيابي گرديد. ميانگين ارزش‌دهي به شاخص‌هاي منتخب در بخش‌هاي بوم‌نظام و رفاه انسان به ترتيب 61.8 و 47.2  به‌دست آمد. نتايج حاصل، بر اساس بارومتر پايداري نشان مي‌دهد، بوم‌سازگان مورد مطالعه، در شرايط پايداري متوسط قرار دارد. در روش دوم، بر اساس دستورالعمل سازمان منابع طبيعي و آبخيزداري، 3 معيار، 9 شاخص و 14 متغير در بخش بوم‌نظام مرتع و 5 معيار و 16 شاخص (كه خود به صورت متغيير عمل مي‌كردند)، در بخش مسائل اقتصادي و اجتماعي مورد ارزيابي قرار گرفت. در اين روش، امتياز نهايي براي بوم‌نظام مرتع، عدد 46 و امتياز نهايي براي بوم‌نظام انساني رفاه انسان، عدد 36 محاسبه گرديد. با توجه به 16 متغير انتخابي عدد 2.2 به‌دست آمد. با استفاده از جدول ماتريس برآورد امتيازات، بوم‌نظام‌هاي مرتع و رفاه انسان مجموعاً امتياز 5.5 را كسب نمودند. اين امتياز بر اساس جدول ارزيابي امتيازات پايداري، بوم‌سازگان حوزه ي خسروشيرين را در وضعيت پايداري ضعيف، ارزيابي مي‌كند. ارتقاء وضعيت در شاخص‌‍‌هاي دام موجود، توليد و تركيب گياهي، در بخش پايداري بوم‌نظام و شاخص‌هاي مالكيت، عدالت و مساوات و تغذيه و امنيت غذايي در بخش بوم‌نظام انساني، ضمن ارتقاء سطح زندگي آبخيزنشينان، وضعيت سلامت و پايداري بوم‌سازگان مذكور را بهبود خواهد بخشيد.