تأثير مخارج آموزشي و بهداشتي دولت و سرمايۀ انساني بر فقر شهري در ايران

در دهه‌هاي اخير، چهرۀ آشكار فقر جايگزين سيماي پنهان آن در اقتصاد ايران شده است. دولت رشدمحور در ايران، به‌عنوان ثروتمندترين نهاد تصميم‌گير، مبارزه با فقر را مهم‌ترين هدف اقتصادي ـ اجتماعي خود مي‌داند. مخارج دولتي مهم‌ترين ابزار دولت به‌منظور نيل به اهداف مياني مانند بهبود سطح آموزش و بهداشت و رشد اقتصادي به‌عنوان ابزارهايي براي مقابله با فقر است. در بين سطوح مختلف فقر نيز، آنچه در كشورهاي درحال توسعه مهم‌تر است، فقر مطلق است. به اين ترتيب، هدف اين پژوهش بررسي تأثير مخارج آموزشي دولت و سرمايۀ انساني بر فقر مطلق شهري در ايران است. بدين منظور، با مدل‌سازي عوامل مؤثر بر فقر و به‌كارگيري روش ماركوف سوئيچينگ، فرضيه‏هاي پژوهش در بازۀ زماني 1364 تا 1393 مورد آزمون قرار گرفت. نتايج برآورد مدل ‌پژوهش نشان داد فقر شهري داراي دو رژيم فقر بالا و پايين است كه احتمال ماندن در رژيم فقر پايين بيشتر از احتمال ماندن در رژيم فقر بالاست. همچنين طبق نتايج برآورد مدل، سرمايۀ انساني و نسبت مخارج آموزش و پرورش به كل مخارج دولت تأثير منفي و معنا‏داري بر شاخص فقر مطلق شهري داشته است. مبتني بر نتايج پژوهش، پيشنهاد مي‏شود به‌منظور كاهش فقر شهري، سهم مخارج آموزش و پرورش دولت افزايش يابد.