جستاري بر شيوه هاي دادخواهي در تاريخِ حقوقِ ايران

از جمله مواردي كه از ابتداي تاريخ بشري مطرح بوده  و در سير تاريخ حقوق نظام هايِ مختلفِ حقوقي ادامه يافته، موضوع احقاق حق مي باشد. در ايران نيز از دوران باستان تاكنون، شيوه هاي احقاق حق، متعدد و متنوع بوده است. موضوعي كه در منابع مختلف  و در ازمنه گوناگون به آن اشاراتي رفته است. لذا در اين مقاله با روش توصيفي- تحليلي، شيوه هاي دادخواهي در ايران از آغاز تاكنون مورد بررسي قرار گرفته است. اين پژوهش به دنبال پاسخي براي اين پرسش ها مي باشد كه شيوه هاي دادخواهي در ايران باستان و اسلامي چگونه بوده است؟آيا اين شيوه ها با انتقال قدرت در دوران بعد از اسلام هم استمرار يافت؟يا اينكه با جايگزيني نظام حقوقي اسلامي به جاي نظام حقوقي زرتشتي، شيوه هاي جديدي ابداع شد؟يافته ها حكايت از آن دارد كه تلفيقي از شيوه هاي دادخواهي چون: بار عام،كاغذين جامه، زنجير عدالت، بر اسب نشستن پادشاه، جامه ستبر پوشيدن كه در دوران باستان وجود داشته،در دوران اسلامي هم استمرار يافته است. البته پس از پذيرش اسلام نيز شيوه هاي ديگري از دادخواهي همچون: اذان گفتن، نصب صندوق عدالت، مخابره تلگراف و ...  براي احقاق حق مورد توجه  قرار گرفت. بنابراين برخي از شيوه هاي احقاق حق در تاريخ حقوق ايرانِ پس از اسلام امضايي و برخي تأسيسي است.