اولويت‌بندي زيرحوزه‌هاي آبخيز كوزه‌توپراقي بر اساس فرسايش خاك و توليد رسوب با استفاده از پسياك اصلاح‌شده (MPSIAC) در محيط GIS

خاك يكي از مهمترين منابع طبيعي در هر كشور محسوب مي شود و فرسايش آن به وجود آورنده بسياري از مشكلات از جمله كاهش حاصل خيزي، فقر پوشش گياهي و بيابانزايي به ويژه در مناطق خشك و نيمه خشك خواهد بود. امروزه كاهش منابع اراضي ناشي از فرسايش خاك، هر ساله خسارات فراوان جاني و مالي را در پي دارد. بنابراين در اين پژوهش به‌منظور برآورد فرسايش خاك و توليدرسوب با استفاده از روش تجربي پسياك اصلاح‌شده (MPSIAC) و بهره‌گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) در حوضه آبخيز كوزه‌توپراقي استان اردبيل پرداخته شد. بدين منظور با استفاده از نقشه‌هاي پايه و بهره‌گيري از GIS لايه‌هاي اطلاعاتي مورد نياز تهيه شد. پس از گردآوري، آماده‌سازي و ورود لايه‌هاي اطلاعاتي به محيط GIS و تلفيق اين لايه‌ها ميزان رسوب ويژه سطح حوضه بين ۷/۶۹ تا ۰/۷۶ تن در هكتار در سال محاسبه شد. مقدار كل و متوسط فرسايش سالانه خاك حوضه نيز به‌ترتيب برابر با 0 تا ۵۷/۶۲ و ۱۱/۶۶ تن در هكتار در سال به‌دست آمد. هم‌چنين بيش‌ترين و كم‌ترين مقدار فرسايش در زيرحوزه‌ها براساس اولويت‌بندي مربوط به زير حوزه‌هاي 15 و 36 است كه مقادير آن‌ها به‌ترتيب برابر ۲۸/۵۰ و ۲/۸۳ تن در هكتار در سال محاسبه شد. متوسط رسوب توليدي براي حوضه مورد مطالعه ۳/۱۶ تن در هكتار در سال برآورد شد. اولويت‌‎بندي زيرحوزه‌ها بر اساس ميزان فرسايش خاك نشان داد كه زيرحوضه 15 و 34، به‌ترتيب بيش‌ترين و كم‌ترين مقدار فرسايش (۲۸/۴۸ و ۲/۸ تن در هكتار در سال) را دارند. بر اساس ميزان رسوب، زيرحوضه 16 و 34 به‌ترتيب بيش‌ترين و كم‌ترين مقدار رسوب (۷/۱۶ و ۰/۷۶ تن در هكتار در سال را توليد مي‌كنند. بر اساس نتايج به‌دست آمده از تحليل پارامترهاي مربوط به فرسايش در مدل MPSIAC، مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه اولويت‌بندي انجام شده مي‌تواند مبناي تصميم‌گيري و مديريت در كنترل فرسايش و توليد رسوب در نظر گرفته شود