آموزۀ اضطرارگرايي و نقش آن در مديريت بحران‌هاي كرونايي؛ با تأكيد بر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

اگرچه امروزه، به اين ادعا كه «در عصر حق‌ زندگي مي‌كنيم» با ديدۀ ترديد نگريسته شده است و ضرورت حفظ «نظم عمومي» و پيشگيري از اقدامات مغاير با آن جايگاهي رفيع پيدا كرده است همچنان خطر تمسّك به آموزۀ «اضطرارگرايي» به‌منظور توجيه «قدرت» به‌جاي «اقتدار» از يك‌سو و نيز نارسايي و ناكارآمدي آن در عرصۀ عمل و به‌ويژه در بحبوحۀ بحران‌هاي بشري از جمله «همه‌گيري كرونا» و مآلاً بايسته‌هاي «مديريت بحرانِ» ناشي از آن از سوي ديگر، قابل ملاحظه بوده و از اين‌رو، اهميّت توجيه اصل ‌بودن اضطرارگرايي به‌جاي ايدۀ «حق چون برگ برنده» را دوچندان كرده است. رويكرد اين پژوهش از نوع ميان‌رشته‌ايِ حقوقي-مديريتي، شيوۀ گردآوري اطلاعات كتابخانه‌اي و روش تجزيه و تحليل داده‌ها از نوع كيفي و هنجاري است. بر اين اساس، پرسش اصلي در اين مقاله آن است كه آموزۀ اضطرارگرايي حاكم بر قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران چه نقشي در تنظيم و فائق‌آمدن بر اَبَربحران‌هاي بشر معاصر و به‌طور خاص همه‌گيري كرونا داشته است؟ نتايج مقاله نشان مي‌دهد تفوق آموزۀ اضطرارگرايي بر حق‌مداري در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران بر خلاف رويكرد تطبيقي نه‌تنها تأثيري در مديريت يا تقليل نتايج زيان‌بار چنين بحران‌هايي نداشته، بلكه موجب تشديد آشفتگي در صلاحيت‌ها بوده است و بر اين اساس، لزوم بازشناسي و بازنگري در آن را ناگريز و ناگزير مي‌كند.