مطالعه تطبيقي نگرش قضات نسبت به تاثير جنبه‌هاي روان شناسي شناختي در شهادت شهود

استناد به شهادت شهود به‌عنوان يكي از ادله اثبات، پديده‌اي نوين در سيستم‌هاي حقوقي نيست، اما بهره‌گيري از آن در دهه‌هاي اخير سير صعودي داشته است، به‌طوري‌كه شهادت شاهدان عيني، غالباً تنها دليل يا يكي از اصلي‌ترين ادله در پرونده‌هاي كيفري محسوب مي‌شود. دليلي كه كم‌وبيش با خطا يا اشتباهاتي نيز همراه است. موضوعي كه تحقيقات متعدد بر امكان شكل‌گيري آن صحه گذارده‌اند. در اين پيمايش آگاهي قضات نسبت به شاخص‌هاي مرتبط با جنبه روان‌شناسي شناختي شهادت شهود مورد بررسي قرار گرفته‌اند. روش پژوهش حاضر توصيفي تحليلي است. جامعه پژوهش شامل 72 نفر از قضات دادسرا و دادگاه‌هاي مشهد در سال 1400 بوده است. روش جمع‌آوري اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه محقق ساخته 33 سوالي بوده كه چهار شاخص حافظه، استرس عصبي، انتقال ناآگاهانه و انتظارات را مورد ارزيابي قرار داده است. تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS24 صورت گرفته است. در نهايت نتايج بدست آمده از اين پژوهش، با برآمد پيمايش انجام شده در كشورهاي آمريكا و نروژ مقايسه شده است. ميانگين نمرات بدست آمده از اين پژوهش نشان داد كه آگاهي قضات ايراني نسبت به تاثير مولفه‌ انتظارات (3.78) در شهادت شهود، در ميان پرسش‌شوندگان نسبت به ديگر مولفه‌ها بالاتر بوده است. پس از آن مولفه‌هاي انتقال اطلاعات (3.66)، حافظه (3.13) و استرس (3.02) قرار گرفته‌اند. به‌طور كلي ديدگاه قضات ايراني در سطح پايين‌تري نسبت به قضات نروژي و امريكايي قرار داشت.