زمينه‌هاي ديني موثر بر گرايش هندوها به تشيع در قلمرو سلاطين اَوده

بخش هاي شمال شبه قاره در سده هاي 12 و 13ق تحت فرمانروايي سلسله اي از حاكمان شيعي، موسوم به «سلاطين اَوده» قرار داشت كه قلمروي را مستقل از گوركانيان اداره مي‌كردند. از ابتداي استقرار تشيع به وسيله كارگزاران امام علي(ع) در هند، دستاوردهاي كانون شيعي اوده در جذب هندوها به تشيع بسيار چشمگير بود. اين مقاله با روشي «توصيفي - تحليلي» مي كوشد تا اثبات كند كه اين رهاورد، نه فقط به سبب مزاياي اقتصادي و اجتماعي بود كه از تغيير كيش به تشيع عايد هندوها مي شد، بلكه به سبب قرابت‌هايي بود كه ايشان ميان مذاهب هندويي و شيعه ملاحظه مي كردند. هر سه شيوه دينداري رايج در ميان هندوها (يعني كرمه مارگه، جنانه مارگه و بهكتي‌مارگه) داراي شيوه اي مشابه در تشيع بود و افرادي كه تغييركيش مي دادند مجبور به اتخاذ شيوه اي جديد در دينداري نبودند. مؤلفه هاي اعتقادي، آييني و اخلاقي مشابهي نيز وجود داشت كه فرايند پذيرش تشيع را براي هندوها دلپذير مي ساخت؛ از جمله: تشابه جايگاه اوتاره هاي هندويي با امامان شيعه(ع) ، باور به ظهور منجي، اعتقاد به توسل، اجراي سنت هاي تطهير و پرهيز، اقدام به نذر و زيارت، مراسم ديني دسته جمعي، و رفع برخي مرزهاي طبقات اجتماعي. البته بايد اذعان نمود كه مساعي سلاطين اوده در جهت ترويج باورها، مناسك و اخلاق شيعي در آن دوران، تماس هندوها با مظاهر شيعي را آسان تر ساخت و اين امكان را براي بسياري از آنها فراهم كرد تا تجربه اي از تشيع حاصل كنند.