ارزيابي توان كانه‏‌زايي مس برپايه ي شواهد كاني‏‌شناسي و زمين‏‌شيميايي در محدوده ي كهدلان، آذربايجان شرقي، شمال‏‌باختري ايران

محدوده ي كهدلان در جنوب‏‌باختري سرابِ استان آذربايجان شرقي در شمال‏‌باختري ايران جاي دارد. از ديدگاه زمين‏‌ساختي، اين محدوده در بخش شمالي پهنه ي اروميه- دختر و بخشي از كمربند فلززايي تارم - هشتجين به‌شمار مي‌رود. در محدوده ي كهدلان توده‏‌هاي گرانيتوييدي اليگوسن شامل سينيت، كوارتزسينيت و مونزوسينيت درون واحدهاي آتشفشاني نفوذ كرده‏‌اند كه عموماً شامل سنگ‏‌هاي آذرآواري و آتشفشاني ائوسن بالايي (بازالت، آندزي‏‌بازالت، آندزيت و تراكيت با بافت غالب پورفيريتيك) هستند. برپايه ي شواهد زمين‏‌شيميايي، سرشت اين سنگ‏‌هاي آتشفشاني، كالك‏‌آلكالن پتاسيم بالا تا شوشونيتي است. سرشت توده‏‌هاي آذرين دروني محدوده نيز شوشونيتي و از نوع I (مگنتيتي) است. در اين گرانيتوييدها، نمودارهاي عنكبوتي بهنجارشده به تركيب كندريت، غني‏‌شدگي شديد LREE نسبت به HREE را نشان مي‏‌دهند. سنگ‏‌هاي دروني كهدلان با نسبت (La/Yb)n برابربا 4.05 تا 23.17، نسبت Eu/Eu* برابربا 0.32 تا 2.65 (ميانگين: 0.8) محدوده‏‌اي متفاوت از كانسارهاي مس پورفيري را نشان مي‏‌دهند. محيط زمين‏‌ساختي اين توده‏‌هاي آذرين دروني در محدوده ي مرزهاي قاره‏‌اي فعال است. دگرساني‏‌هايِ كربناتي‏‌شدن، سيليسي‏‌شدن و هماتيتي‏‌شدن به‏‌صورت فراگير در سنگ‏‌هاي محدوده ديده مي‏‌شوند. كوارتزسينيت ميزبان اصلي كانه‏‌زايي مس است و كانه‏‌هاي فلزي اوليه شامل كالكوپيريت و بورنيت هستند كه عموماً با كاني‏‌هاي ثانويه ي مس مانند كالكوسيت، كووليت و مالاكيت جانشين شده‏‌اند. بافت‏‌هاي پراكنده‏‌دانه، پركننده ي فضاي خالي، جانشيني و برشي از بافت‏‌هاي رايج كانه‏‌زايي در اين سنگ‌ها هستند. شواهد اوليه ي كاني‏‌شناسي و زمين‏‌شيمي نشان مي‏‌دهند حضور كاني‏‌سازي مس در محدوده كهدلان محتمل است.